1905.az

  • Ermənilərin ‘gəliş’i
    • Xronika
    • Nota bene
    • Təhlil
    • Xəbər
  • Azərbaycanlıların soyqırımları
    • Xronika
    • Nota bene
    • Təhlil
    • Xəbər
  • Erməni dövləti
    • Xronika
    • Nota bene
    • Təhlil
    • Xəbər
  • Azərbaycanlıların deportasiyaları
    • Xronika
    • Nota bene
    • Təhlil
    • Xəbər
  • Ermənistanın Azərbaycana təcavüzü
    • Xronika
    • Nota bene
    • Təhlil
    • Xəbər
  • Atəşkəs davam edir…
    • Xronika
    • Nota bene
    • Təhlil
    • Xəbər
  • Azərbaycanca
  • العربية
  • Հայերեն
  • English
  • Français
  • ქართული
  • Deutsch
  • فارسی
  • Русский
  • Español
  • Türkçe

XƏBƏR AXINI

  • Fevralın 26-da ilk dərslər Xocalı soyqırımına həsr ediləcək
  • Heydər Əliyev Mərkəzində rus avanqard rəssamlarının nadir əsərlərindən ibarət sərgi açılıb
  • Prezident İlham Əliyev Avropa Komissiyasının Hərəkətlilik və Nəqliyyat üzrə Baş Direktorluğunun rəhbərini qəbul edib
  • Prezident sarayında keçirilən müşavirədə Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyevin nitqi – 16 iyun 2003-cü il
  • Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin Sədri Heydər Əlirza oğlu Əliyevin Azərbaycan Respublikası Milli Məclisin iclasında çıxışı – 15 iyun 1993-cü il
  • Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyevin 31 mart Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü münasibəti ilə Azərbaycan xalqına müraciəti – Bakı şəhəri, 27 mart 2003-cü il
  • Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əliyevin 31 mart – Azərbaycanlıların Soyqırımı günü münasibətilə Azərbaycan xalqına müraciəti – 27 mart 2002-ci il
  • Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əliyevin 31 mart – Azərbaycanlıların Soyqırımı günü münasibətilə Azərbaycan xalqına müraciəti – Bakı şəhəri, 29 mart 2000-ci il
  • 31 Mart – Azərbaycanlıların Soyqırımı günü münasibətilə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əliyevin Azərbaycan xalqına müraciəti – 30 mart 1999-cu il
  • Xocalı soyqırımının dördüncü ildönümü ilə əlaqədar Xocalı sakinlərinin bir qrupu ilə görüşdə Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyevin giriş sözü – Prezident sarayı, 24 fevral 1996-cı il
  • Xocalı soyqırımının dördüncü ildönümü ilə əlaqədar Xocalı sakinlərinin bir qrupu ilə görüşdə Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyevin giriş sözü – Prezident sarayı, 24 fevral 1996-cı il
  • Xocalı soyqırımının dördüncü ildönümü ilə əlaqədar Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyevin Azərbaycan xalqına müraciəti – 24 fevral 1996-cı il
  • Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əliyevin Xocalı soyqırımının üçüncü ildönümü ilə əlaqədar keçirilən mərasimdə çıxışı – Təzəpir məscidi, 26 fevral 1995-ci il
  • Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əliyevin Xocalı soyqırımının üçüncü ildönümü ilə əlaqədar Azərbaycan xalqına müraciəti – 25 fevral 1995-ci il
  • Xocalı soyqırımı qurbanlarının ailələrinə – 1 mart 1994-cü il

1905.az Kitabı

elkhan-suleymanov.az Şamaxının millət vəkili
Elxan Süleymanovun
fərdi veb saytı
  • Sənədlər
  • Xəritələr
  • Nəşrlər

Kitab rəfi

xocalı soyqırımı

XANƏGAH (QUBA RAYONU) MƏSCİDİ

  • XANƏGAHDA MƏSCİD DAĞILIR…
  • Qubada tarixi məscid məhv olmaq təhlükəsi ilə üz-üzə – Fotolar
  • “Sovet dövründə anbara çevrilmiş məscid təhlükədədir” – Fuad Babayev
  • 4660 saylı və yerli əhəmiyyətli abidə haqqında…
  • Xanəgah məscidi 1 şeir və 14 şəkildə

Sadə insan, səmimi dost, böyük alim

03.10.2018

Azərbaycan arxeoloqlarının ağsaqqalı, sadə, səmimi və çalışqan insan olan İlyas Babayev artıq bir ilə yaxındır ki, aramızda yoxdur. Hər zaman böyüklə böyük, kiçiklə kiçik olmağı bacaran bu xoşxasiyyət insanın dostluqda, yoldaşlıqda tayı-bərabəri yox idi. Hər dəfə komanda halında səfərlərdə, elmi ezamiyyətlərdə, xüsusən də arxeoloji qazıntılarda olarkən işin ən ağırını öz üzərinə götürərdi. Səhərlər hamıdan, hətta aspirantlarından da tez durar, növbəti iş gününün bütün hazırlıqlarını özü görərdi.
Qeybətdən, dedi-qodudan çox uzaq insan idi.Geniş diapazonlu mütaliəsi, xüsusən də antik mənbələri orijinaldan oxuyaraq incəliklərinə qədər bilməsi hər kəsdə heyranlıq doğurardı. Bəzən saatlarla antik mənbələr, onların Azərbaycanla bağlı məqamları barədə yorulmadan danışardı. Elə bu keyfiyyətinə görə arxeoloq həmkarları onu “Azərbaycanın Böyük Pilinisi” – deyə çağırardılar. İstər həmyaşıdları, istərsə də sonrakı nəsillərin nümayəndələri olan arxeoloq həmkarları hər zaman və hər yerdə onun yaxşılıqları və xeyirxah əməlləri barədə ürək dolusu danışır. Məhz sadalanan bu keyfiyyətlərinə görə, özündən sonra tanıyanların qəlbində ancaq nəcib və xoş xatirələr qoyub getmiş olan görkəmli Azərbaycan arxeoloqu İlyas Atababa oğlu Babayev haqqında onun doğum günü ərəfəsində söz açmaq çoxsaylı həmkarları kimi, mənim də boynumun borcudur.
İ.Babayev 1935-ci ildə Quba rayonunun Xanagah kəndində anadan olub. Əvvəlcə Xanagah kənd yeddiillik məktəbində, daha sonra isə Rustov kənd orta məktəbində təhsil alan İ.Babayev 1953-cü ildə S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universitetinin tarix fakültəsinə daxil olub və 1958-ci ildə ADU-nu fərqlənmə diplomu ilə bitirib.
O, hələ tələbəlik illərindən qədim dillərə və tarixin müxtəlif sahələrinə böyük maraq göstərib. Elə bu maraq onu Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Tarix İnstitutuna gətirib. 1969-cu ildə tanınmış arxeoloq Saleh Qazıyevin rəhbərliyi ilə yaradılan Qəbələ arxeoloji ekspedisiyasında çöl tədqiqatlarına başlayan İ.Babayev ömrünün sonuna qədər Qafqaz Albaniyası tarixinin və mədəniyyətinin tədqiqi ilə məşğul olmuşdur. İ.Babayev təhsilini davam etdirmək məqsədilə 1962-ci ildə Leninqrada (hazırki Sankt-Peterburqa) gedir. Orada aspiranturada oxuduğu illərdə dissertasiya işi ilə bağlı tədqiqatlarla yanaşı, Leninqrad Dövlət Universitetində qədim yunan dili və mədəniyyəti üzrə görkəmli mütəxəssis, professor K.M.Kolobovanın yanında qədim yunan dilini öyrənməklə də məşğul olmuş, onun qədim yunan mədəniyyətinə aid mühazirələrini dinləmişdir.
Professor M.İ. Maksimovanın rəhbərliyi altında 3 il aspiranturada təhsil alan İ.Babayev 1965-ci ildə “Azərbaycanın antik və orta əsrlər dövrü qliptika abidələri” mövzusunda namizədlik dissertasiyasını müvəffəqiyyətlə müdafiə etmişdir.
Xatırladaq ki, o zaman Azərbaycanda qliptika və sfragistika üzrə mütəxəssis yox idi. Respublikanın müxtəlif yerlərində aparılan arxeoloji qazıntılar zamanı əldə olunan müxtəlif qiymətli daşlardan, şüşədən, pastadan və keramikadan hazırlanmış qliptika abidələri öyrənilməmiş qalırdı. İ.Babayevin təqdiqatları əsasında müəyyən olunub ki, əksəriyyəti möhür kimi istifadə edilən qliptika abidələrinin cəmiyyətdə əmlak bərabərsizliyinin sinifli cəmiyyətin və dövlətin, habelə iqtisadi-ticari və mədəni əlaqələrin öyrənilməsində mühüm əhəmiyyəti olub.
İ.Babayev 1983-cü ildə SSRİ EA Arxeologiya İnstitutunda “Qafqaz Albaniyasının şəhərləri” (e.ə. IV – III əsrlər) mövzusunda doktorluq dissertasiyası müdafiə edib. Xatırladaq ki, bilavasitə İ.Babayevin Qəbələdə apardığı arxeoloji tədqiqatlar nəticəsində Azərbaycanın antik şəhərlərinin plan quruluşunu, daxili strukturunu, ticarət və sənətkarlığın inkişaf səviyyəsini, yerli əhalinin dəfn adətlərini, bir sözlə, şəhər əhalisinin məşğuliyyətini və dünyagörüşünü öyrənmək baxımından son dərəcə zəngin material əldə olunmuşdur. 1990-cı ildə doktorluq dissertasiyası əsasında tamamlayaraq nəşr etdirdiyi eyni adlı monoqrafiyasında ilk dəfə məhz o, Azərbaycan ərazisində sinifli cəmiyyətin, qədim Azərbaycan dövləti olan Albaniyanın paytaxt şəhəri Qəbələdə aparmış olduğu davamlı elmi axtarışların nəticəsi kimi, şəhərlərin, dövlətin yaranması, sənətkarlıq, beynəlxalq ticarət əlaqələri, sikkə zərbi və s. problemlərin geniş təhlilini verib.
İ.Babayev 1987-ci ildən ömrünün sonunadək AMEA Arxeolgiya və Etnoqrafiya İnstitutu antik dövr arxeologiyası şöbəsinin müdiri vəzifəsində çalışıb. Onun uzun illər ərzində rəhbərlik etdiyi Qəbələ arxeoloji ekspedisiyası artıq neçə illərdir ki, beynəlxalq statusda çalışır. Son illər ekspedisiyanın apardığı qazıntılarda Cənubi Koreya Respublikasından olan arxeoloqlar da iştirak edirlər.
İ.Babayevin rəhbərlik etdiyi, Almaniya və Gürcüstan arxeoloqlarının da qatıldığı ikinci beynəlxalq ekspedisiya Şəmkir – Qaracəmirli arxeoloji ekspedisiyasıdır. Bu ekspedisiya Kür çayının sağ sahilində e.ə. V – IV əsrlərə aid şəhər tipli yaşayış yerində böyük sarayın və onun ətrafında digər ictimai binaların qalıqlarını aşkar etmişdir. Sarayın əsas binası, hasarlı həyəti və propleyası (giriş binası) 20 hektara yaxın ərazini əhatə edir. Sarayın çoxlu sütunlu zalları, portiki, uzun dəhlizləri və digər otaqları olmuşdur. İ.Babayevin fikrincə, bu abidə çox güman ki, e.ə. V-IV əsrlərdə bütünlükdə Cənubi Qafqazı əhatə edən mühüm inzibati mərkəzin qalıqlarıdır.
Arxeoloq kadrlarının hazırlanmasında da İ.Babayevin xüsusi xidmətləri olub. Onun elmi rəhbərliyi ilə neçə-neçə gənc dissertasiya müdafiə edərək alimlik dərəcəsi alıb.
İ.Babayev 270-dən artıq elmi əsərin müəllifidir. O, dəfələrlə dünyanın müxtəlif şəhərlərində keçirilən beynəlxalq elmi konqres, simpozium və konfranslarda maraqlı məruzələrlə çıxış etmişdir.
İ.Babayev bir çox ali və orta məktəb dərsliklərinin, həmçinin çoxcildlik “Azərbaycan tarixi”nin I və II cildlərinin, “Azərbaycan ensiklopediyası”nın və “Naxçıvan Ensiklopediyası”nın müəlliflərindəndir.
Zəngin yaradıcılığı ilə yanaşı, İ.Babayev həm də çoxillik pedaqoji fəaliyyəti ilə də yadda qalıb. O, Azərbaycanın müxtəlif universitetlərində, “Arxeologiya”, “Qədim Şərq tarixi”, “Antik dünya tarixi”, “Tarixə köməkçi fənlər”, “Azərbaycan tarixi”, “Qədim dünya tarixinin aktual problemləri”, “İbtidai icma tarixi”, “Tarixi antropologiya” və s. fənlər üzrə mühazirələr oxumuşdur.
2007-ci ildə AMEA-nın müxbir üzvü seçilən İ.Babayev 2001-2011-ci illərdə Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Ali Attestasiya Komissiyasının tarix üzrə Ekspert Şurasının üzvü, 2011-2012-ci illərdə isə həmin komissiyanın sədri olmuşdur.
Görkəmli alim, nəcib və xeyirxah insan İ.Babayev 2017-ci il dekabrın 27-də 82 yaşında dünyasını dəyişib.
İ.Babayev nə az, nə çox – düz 50 il Qəbələdə – antik şəhər yerində tədqiqat aparıb. Ömrünün son 15 ilini şəhərin müxtəlif dövrünü və müxtəlif problemlərini öyrənən bir neçə arxeoloji dəstəni özündə birləşdirən Qəbələ arxeoloji ekspedisiyasının rəhbəri olub.
Beləliklə o, özünün bütün şüurlu ömrünü Azərbaycanın qədim paytaxt şəhəri olmuş Qəbələnin tədqiqinə həsr edib. Onun rəhbərliyi ilə aparılan tədqiqatlar nəticəsində qədim paytaxt şəhərimizin tarixinin uzun illər elm üçün qaranlıq olan bir çox sirlərinə aydınlıq gətirilib.
Nəhayət, son olaraq, belə bir məqamı da xüsusi olaraq qeyd edim ki, arxeoloji tədqiqatlar üçün yetərincə təminat olmadığı, çöl tədqiqat işləri zamanı arxeoloqların ən adi ehtiyaclarının belə ödənilmədiyi o illərdə universitetin tarix fakültəsini fərqlənmə diplomu ilə bitirmiş bir gənc üçün ömrünü bütünlüklə bu işə sərf edərək Vətənin tarixini öyrənmək və yazmaq həqiqətən də qibtə olunmalı bir nümunədir.

 

xalqqazeti.com

Qafar CƏBİYEV,
AMEA Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutunun baş elmi işçisi, Qəbələ arxeoloji ekspedisiyasının rəisi, tarix elmləri doktoru

Tweet
1905.az

Oxşar yazılar

1. “İlyas Babayev təqaüdü” təqdim edildi 2. ilyas-babayev.az saytı fəaliyyətə başlayıb 3. İLYAS MÜƏLLİM – XATİRƏLƏRİMDƏ YAŞAYAN ALİM 4. Tarixçi-arxeoloq-numizmat alim İlyas Babayev 5. İLYAS BABAYEV (1935-2017) 6. Muzey əməkdaşları kitab müzakirəsində iştirak ediblər
Studio Analitik qrupu Diskussiya klubu Kitabı Səyyar qalereya

Kvartet

AİLƏ VƏ … ZORAKILIQ…

KİRAYƏ YOLU İLƏ EVƏ SAHİBLƏNMƏK?!

QAFQAZ İSLAM ORDUSU

“Dillər, nəsillər…” (Üçüncü söhbət)

ERMƏNİSTANDA NƏLƏR BAŞ VERİR?

avciya
avciya.az Azərbaycanda Vətəndaş Cəmi̇yyəti̇ni̇n İnki̇şafina Yardim Assosi̇asi̇yası

azərbaycan xalq cümhuriyyəti - 100

Müsahibə

Fərid Xayrullin

“Sonradan bildim ki, bu şəkilləri çəkəndə həyatımı nə dərəcədə böyük riskə məruz qoymuşam.”

Tofiq Nəcəfli

“Qaraqoyunlular və Ağqoyunlular Oğuz boylarıdır.”

Vidadi Umudlu

“Heç bir xanlıq öz hakimiyyətini güzəştə getmək istəmirdi.”

Həcər Verdiyeva

“Tarixdə “Böyük Ərməniyyə” olmayıb.”

Elxan Elatlı

“Yavaş-yavaş olsa da, Azərbaycanın Şerlok Holmsu yaranır”

Nəsiman Yaqublu

“Demokratik idarəçilik baxımından parlament üsul-idarəsi Şərqdə ilk dəfə Azərbaycanda yarandı.”

Sütun

Fuad Babayev

6 İL VƏ 1 AY

DÜZ BİR AY BUNDAN QABAQ…

GÜNDÜZÜN YOXLUĞU

DARIXAN ADAMIN YAZISI

115 yaşlı məktəbdə bir necə saat

BİR KƏNDDƏ ÇƏKİLMİŞ İKİ FOTO

İş adamı

Mübarizin arzusu

QUBANIN AĞ ALMASI

Ulu öndərin xeyir-duası ilə

Şıxəli Əliyev

Erməni “soyqırımı”nın fotoşəkli 20 Yanvarda çəkilib?

Asəf Quliyev

Kəlbəcər girovları ümidini itirə bilməz!

Solmaz Tohidi

“Erməni soyqırımı”: Faktların həqiqəti

Gündüz müəllim xatirələrdə

İLYAS BABAYEV (1935-2017)

Tarixi Azərbaycan

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti

1918-ci il fevralın 23-də Cənubi Qafqazın ali hakimiyyət orqanı- Zaqafqaziya Seymi yaradıldı. Lakin Seymin tərkibinə daxil olan Azərbaycan, gürcü və erməni fraksiyaları arasında daxili və xarici siyasətin əsas məsələlərinə münasibətdə ciddi fikir ixtilaflarının olduğu aşkara çıxdı.

 

Bizim sənətçi

RETROSPEKTİVA- Nizaminin, Füzulinin bizim olduqlarını sənəti ilə sübut edən SEYFƏDDİN MƏNSİMOĞLU

– Seyfəddin müəllim, necə oldu ağacoyma sənəti ilə məşğul olmağa qərar verdiniz?

Irs

XANƏGAHDA MƏSCİD DAĞILIR…

 

Bir müddət öncə, əməkdar jurnalist Fuad Babayev sosial şəbəkələrdə Quba rayonunun Xanəgah kəndindəki XIX əsrə aid tarixi məscid binasının tamamilə dağılmaq ərəfəsində olduğunu bildirdi və həyəcan təbili çaldı.

 

Söz

Söhrab Tahir – Azərbaycan

Dağlarında axdı sular xumar-xumar,

Gəzdi sözün, şan-şöhrətin diyar-diyar.

Çəmənlərin şəfəq əmdi  hər ilk bahar

Lalələrin yanağından Azərbaycan.

Infoqrafika

Laçın rayonuna erməni təcavüzü nəticəsində dəyən zərər

+++az_lacin_infografika.jpg

Bukinist Mendel

Zərdab ətirli kitab

Bu kitabı birnəfəsə oxumaq olur.

 

Bu kitabı birnəfəsə oxumaq lazımdır.

Wallpaper

Xudavəng monastır kompleksi, Кəlbəсər rayonu

az-wall-Xudavəng monastır kompleksi-Кəlbəсər rayonu-site

© 2019 1905.az | Bütün hüquqlar qorunur.

1905.az STUDIO
  • Azərbaycanlıların soyqırımları
  • Ermənistanın Azərbaycana təcavüzü
  • Atəşkəs davam edir…
  • Erməni dövləti
  • Azərbaycanlıların deportasiyaları
  • Bizim sənətçi
  • Bukinist Mendel
  • Bizim Tarix
  • Irs
  • Wallpaper
  • Infoqrafika
  • Dəyirmi masa
  • Sütun
  • müsahibələr
  • Foto