…Ռուսաստանը 1826 թվականից սկսել է Կովկասը միացնել իր տարածքներին: Այդ ժամանակվա ռուսական փաստաթղթերի համաձայն, Ղարաբաղում ապրել է 90 հազ. մարդ: Այնտեղ կար մեկ մեծ քաղաք և 600 գյուղ ու նրանցից միայն 150-ում են հայեր ապրել: Իսկ 19-րդ դարի վերջերին  տեղի բնակչության մեծ մասին բռնությամբ վտարելուց հետո, հայերը դարձան այդ տարածքի հիմնական բնակիչները: 1828-1830 թթ. ռուսների կողմից այդ հողերում 130 հազարից ավել հայեր վերաբակեցնելու և տեղի բնակիչիների տներն ու հողերը նրանց տրամադրելու հիմնական պատճառն այն էր, որ նրանք գիտեին, որ հայերը աջակցելու են  Ռուսական  կայսրությանը:

1907-1912 թթ. ընթացքում ռուսները  օգնեցին՝ Իրանից և Օսմանյան կայսրության  մյուս տարածքներից կես միլիոնից ավել հայերի՝  բնակչության հիմնական մասը մահմեդականներից բաղկացած Կարսում, Իրավանում  և  Ելիզավետպոլում վերաբնակեցվելուն: Դա մտադրված ակցիա էր և նպատակ էր հետապնդում՝  ավելացնել լարվածությունը էթնիկական հարաբերություններում  և դրանով էլ տարածաշրջանում ամրապնդել ու ընդլայնել իրենց տիրապետությունը:

Այլ խոսքով, ռուսները հանուն  իրենց աշխարհաքաղաքական  շահերի, ժողովրդագրական փոփոխություններ են կատարել Կովկասում…

Սամուել Վիմսի «Հայաստան. Մեծ խորամանկություն-ահաբեկչական քրիստոնեկան պետության գաղտնիքները», (St.Johns Press, 2002)գրքից