İsrail – Azerbaycan Uluslararası Örgütü ( AZİZ ) Yönetim Kurulu üyesi , ” Justice for Khojaly ” (“Hocalı için adalet!”) uluslararası kampanyası İsrail şübesi yetkili koordinatörü, uluslararası ilişkiler uzmanı Arye Gut ile bir röportaj gerçekleştirdik.
Arye Gut 1975 yılında Bakü’de doğdu. 1999 yılında Bakü Devlet Üniversitesi Uluslararası İlişkiler bölümünü derece ile bitirdikten sonra aynı yüksek okulda iki yıl öğretim görevlisi olarak çalıştı. 2000 yılında İsrail’e taşındı. Halihazırda İsrail televizyon ve radyolarında Güney Kafkasya ve Türkiye konularında siyaset yorumcusu olan Arye Gut, aynı zamanda yüksek teknoloji alanında proje yöneticisi olarak çalışıyor.
– Azerbaycan’da Sivil Toplumun Gelişimine Yardım Birliği 110 yıl önce Ermeniler tarafından Azerbaycanlılara yönelik işlenen soykırımla ilgili bir kampanya gerçekleştirmektedir. İsrail’de insanlar Azerbaycan’ın maruz kaldığı tecavüz, yaklaşık 110 yıl önce Ermeniler tarafından soykırıma maruz kalmamız hakkında bir bilgiye sahipler mi?
– Üzülerek belirtmek isterim ki, yaklaşık 110 yıl önce Azerbaycanlıların Ermeniler tarafından soykırıma maruz kalması hakkında İsrail’de pek fazla bilgi yok. Bu konuylailgili bilgiler henüz dünyaya akarılmış değiş. Yahut başka bir olgudan bahsedeyim. 1918 yılında Kuba bölgesinde Ermeni daşnakları tarafından öldürülen Azeriler ve dağ Yahudileri hakkında çok fazla detaylı bilgi bulamazsınız. Geçenlerde ben Haydar Aliyev Vakfı’nın desteği ile yapılan Kuba Soykırım Müzesi’ni ziyaret ettim. Çok iyi bir müze inşa edilmiştir. Fakat orada video ve ses efektleri ile ilgili daha fazla çalışmaların yapılması gerekir. Bu bir gerçektir ki, dünyada ve internet aleminde kanlı facia ile ilgili bilimsel literatür pek yok. Onun için bu bilgileri BM’in 6 resmi diline çevirmek gerekir. Örneğin , İsrail’de İkinci Dünya Savaşı sırasında ölen ve katledilen 6 milyon Avrupa Yahudi’sinin anısına inşa edilen Holocaust ( Yad Vashem ) Bilimsel Enstitü Müzesi bulunuyor . Bu müze öyle sıradan bir müze değildir, nitekim burası Holocaust konusunda dünyanın en büyük araştırma merkezidir. Kuba’yı ziyaretim sırasında ben Soykırım Müzesi müdürne İsrail’e gelmesini ve bu Holocaust müzesini ziyaret ederek ilgili birikimi edinebileceğini söyledim. Benim bu müze ile çok iyi bağlantılarım vardır. Burası çalışma ve etkinlikler için büyük bir bilim ve propaganda alanıdır.
– Hocalı ile ilgili çok büyük projenin temsilcisiniz. Lütfen, bu proje kapsamında yaptığınız çalışmalardan bahseder misiniz?
– Benzeri görülmemiş bir vahşetle işlenen Hocalı soykırımı 20.yüzyılın en korkunç trajedilerinden biridir. 2013 yılı, diaspora kuruluşumuzda – İsrail-Azerbaycan Uluslararası Kurumu’nda ( AZİZ ) Hocalı yılı olarak ilan edilmişti . Haydar Aliyev Vakfının desteği ile bir yıl zarfında İsrail’in 12 en büyük kentinde “Hocalı için adalet!” belgesel fotoğraf sergisi düzenlendi. Bu fotoğraf sergileri her kentte insanları şok etti. Etkinliğin yapıldığı tüm kentlerde şehir yönetimi , sosyal kurumların başkanları, basın mensupları söz konusu etkinliğe katıldılar. Sergi, yerli ve yabancı basında geniş yer buldu. Cd film ve sergi hakkında broşürler hazırladık.
Çoğu kişi Hocalı katliamı ile ilgili hiçbir şey bilmiyordu. Bu fotoğraf sergisinde sergilenen fotoğraflardaki ve vahşet görüntülerinin yer aldığı belgesel resimlerdeki korkunç gerçek Azerbaycan halkının yaşadığı dram hakkında net bilgi veriyor. Bu trajedi tüm insanlığa karşı işlenen bir suçtur. Hocalı şehri, bir gecede yerle bir edilerek yakıldı. Ermeni silahlı kuvvetlerinin ve paralı askerlerin şehir ve civarını terk etme fırsatını bulamayan masum Hocalı sakinlerini katlettikleri tarihi bir geçektir. Ermeni silahlı birliklerinin mezalimi sonucunda 613 kişi öldürüldü , 487 kişi sakatlandı, 1275 kişi – yaşlı, çocuk, kadın esir alınarak görülmemiş işkencelere, hakaretlere maruz kaldılar.
Bu fotoğraf sergisine katılan İsraillilere, Hocalı şehrinde sivil nüfusun önceden planlanarak katledildiğini, bu insanlar sadece Azerbaycanlı oldukları için toplu kıyıma tabi tutma amacı taşıdığını anlatmaya çalıştık. Bugün Ermenistan’da üst görevde bulunan Seyran Ohanyan, Serj Sarkisyan , eski Cumhurbaşkanı Robert Koçaryan ve diğerleri Hocalı soykırımının failleri olarak uluslararası yargı önünde hesap vermelidirler. Suç cezasız kalmamalıdır. Dünya kamuoyu Ermenistan’ı askeri ve siyasi saldırı yapmakla itham etmelidir. Uluslararası kuruluşlar, dünya ülkeleri parlamentoları Azerbaycan topraklarında Ermenistan’ın işlediği Hocalı faciasına gerçek bir soykırım olayı olarak uluslararası hukuki ve siyasi değeri vermelidir.
23 Şubat 2014 yılında Tel Aviv’de, Şimon Peres Barış Merkezi’nde Hocalı faciasının 22. yıldönümü ve 2009 yılında Leyla Hanım Aliyeva tarafından başlatılan “Hocalı için adalet!” uluslararası kampanyasının 5.yıldönümü vesilesiyle anma töreni yapıldı. Hocalı faciasını anlatan belgeselin gösterimi yapıldı. Anma törenine İsrail parlamentosu (Knesset) milletvekilleri , İsrail kabine üyeleri ve basın mensupları katıldılar.
– Sözde Ermeni soykırımı ile tüm dünyanın gündemini meşgul etmeye çalışan Ermenilerden neyi öğrenebiliriz? Neden onlar yalanlarını tüm dünyaya kabul ettirebiliyorlar, oysa biz gerçeğimizi dünyaya güçlükle anlatıyoruz?
– Yine ilk sorunuza dönelim. Ermeniler yıllarca propaganda yaparak sözde Ermeni soykırımı meselesini 20’den fazla Avrupa ülkesinde kabul ettirmeyi başardılar. Bugün dünyada tüm propagandalar mali konulara ve bizim irademize bağlıdır. Bizim propagandamız girişken ve etkili olmalıdır. Örneğin, diaspora kuruluşlarımız Hocalı’yı sadece Şubat ayında hatırlamamalıdırlar. Hocalı, hep kalbimizde, ruhumuzda olmalıdır. Bununla ilgili biz dünyada sadece anma törenleri değil, daha ziyade Hocalı ile ilgili büyük ve önemli uluslararası konferanslar düzenlemek suretiyle oraya dünyaca ünlü hukuk ve insan hakları uzmanları, gazeteciler, ombudsmanları, bilim adamlarını davet etmeliyiz. Hocalı ile ilgili belgesel ve öykülü filmler yaptırmalıyız. Bu, bizim propagandamızın temel çizgisi olmalıdır. Ayrıca biz bu uluslararası konferanslar aracılığıyla Azerbaycan’ın dünyadaki dostlar ile ortak kurumlar oluşturabiliriz. Kanlı olaylarla, dramlarımızla ilgili çeşitli siteler hazırlayarak onları dünyanın önemli dillerine çevirmeliyiz. Burada dünyada buluna diaspora kuruluşları ve Azerbaycan’ın diplomasi temsilcileri aynı dili konuşmalıdırlar.
1905.az
