Cebrayıl İlçesi – Azerbaycan Cumhuriyeti’nde idari bölge. 1930 yılında oluşturuldu. Güney ve güneydoğuda İran İslam Cumhuriyeti ile sınırdaştır. Yüzölçümü 1049.8 km2, nüfusu 66,4 bin kişidir (01.01.2006). İdari merkezi Cebrayıl şehridir.

İlçe Cebrayıl şehri, Kumlak, Helefi kasabaları ve Yarehmedli, Hudaverdili, Kurbantepe, Şahveledli, Hubyarlı, İmambağı, Horovlu, Çapand, Safarşa , Çereken, Papi , Efendiler, Balyand, Karacallı, Doşulu, Süleymanlı, Taşkesen, Kışlak, Kuycak, Şeybey, Nüzgar, Şahvelli, Niyazkullar, Tinli, Kovşudlu, Hacı İsaklı, Koşabulak, Şükürbeyli, Şıhalıağalı, Mahmatlı, Fuğanlı, Decel, Emirvarlı, Sarıcalı, Mezre, Yukarı Mezre, Soltanlı, Yanarhac, Alıkeyhalı, Maşanlı, Hesenli, Mehdili, Çakırlı, Minbaşılı, Sadi, Aktepe, Kavdar, Mirek, Hüseynallar, Hacılı, Tulus, Dağ Tumas, Karaağaç, Sofulu, Çelebiler, Dağ Maşanlı, Kazanzemi, Söyüdlü, Aşağı Maralyan, Yukarı Maralyan, Karhulu, Ceferabad, İsaklı, Kalacık, Hovuslu, Sirik, Aşağı Sirik, Şıhlar, Mollahesenli, Askerhanlı, Helefli, Gerer, Kürtler, Nüsüs, Tatar, Kumlak, Mestalıbeyli, Hudaferin, Göyerçin Veyselli, Böyük Mercanlı, Çocuk Mercanlı, Yukarı Mercanlı, Hanağabulak, Çullu, Derzili, Taş Veyselli, Yukarı Nüsüs, Aşık Melikli, Niftalılar, Kuşçular, Hesenkayalı köylerinden oluşur.

Yüzey şekli itibariyle eğimli düzlük (İnceçöl, Geyan bozkırı), kuzeyde alçak dağlık alanlardan oluşur (Karabağ silsilesinin güneydoğu etekleri). Dağlık kesimler Tebeşir (Kretase), düzlük alanlar Neojen ve Kuaterner yaşlı çökellerle kaplıdır. İlçede yazları kurak geçen ılıman sıcak iklim tipi hüküm sürmektedir. Ortalama sıcaklık Ocak’ta 0-2°C, Temmuz’da 24-25°C’dir. Yıllık yağış miktarı 400-500 mm’dir. Akarsuları (İnceçay, Çakmakçay ve başkaları) kısa boylu ve geçici akarsulardır, İran İslam Cumhuriyeti ile sınırı boyunca Aras nehri akmaktadır. Dağ-kestane, kestane renkli ve kahverengi dağ-orman tipi topraklar yaygındır. Yarı çöl, dağ kserofit (kurak şartlara dayanıklı) bitki örtüsü görülmektedir. Hayvanları: kurt, tilki, yediuyur, tarla sıçanı vb.

Ekonomisi bağcılık, hayvancılık ve hububat yetiştiriciliğine dayalıdır.

İlçede 60 öğretim okulu, 3 müzik okulu, 19 kulüp, 31 kütüphane, 8 hastane, 11 sağlık ocağı ve 52 ilk yardım vekadın doğum merkezi bulunur.

İlçe sınırları içinde çok sayıda tarihi, arkeolojik ve mimari anıtlar (eski yerleşim alanları, höyük, cami, hamam, yuvarlak biçimde ve sekiz köşeli türbeler, Hudaferin köprüsü vb.) vardır.

23 Ağustos 1993 yılında Ermeni askeri birlikleri tarafından işgal edilmiştir.

Azerbaycan Milli Ansiklopedisi (25 ciltlik), “Azerbaycan” cildi, sayfa 854, Bakü, 2007 (kaynak Azerice’dir)