1988-1994 yılları arasında yaşanan Karabağ savaşında 13 gazeteci saldırıya uğradı ve bunlardan 9’u hayatını kaybetti. Yaşamını yitiren gazetecilerden ikisi Rus diğerleri Azerbaycanlıdır. İşte Ermeni terörüne kurban giden gazeteciler:

 Salatın Askerova

16 Aralık 1961 yılında Bakü’de okumuş bir ailede doğdu. 1984 yılında Azerbaycan Petrokimya Enstitüsünü bitirdi, fakat ancak 1 yıl mühendis olarak çalıştı. Ardından Rusça yayın yapan “Molodoj Azerbaydjana” (red.Azerbaycan Gençleri) gazetesinde çalışmaya başladı. Savaşın ilk yıllarından itibaren askeri konularda makaleler yazdı, sık sık  sıcak bölgeleri ziyaret etti, korkmadan pekçok kez Ermeni köylerini ziyaret ederek  onları bu yanlış yoldan geri döndürmeye  çalıştı . 9 Ocak 1991 tarihinde otomobille Laçın’dan Şuşa’ya giderken yolun 6.kilometresinde arabaları Ermeni silahlı birlikleri tarafından pusuya düşürüldü,   yakın mesafeden açılan yoğun ateş sonucu yetenekli gazeteci Salatın Askerova acımasızca katledildi. Evli,  1 erkek çocuk annesi  Salatın Askerova’ya ölümünden sonra  6 Kasım 1992 tarihinde Azerbaycan Milli Kahramanı unvanı verildi. Bakü’de  Şehitler Hıyabanı’nda defnedildi.

Alı Mustafayev 

14 Nisan 1952 yılında Kazak ilçesi Kazahbeyli köyünde işçi ailesinde doğdu. 1981’de Bakü Devlet Ünversitesi Gazetecilik bölümünden mezun oldu ve aynı yıl Azerbaycan Devlet Teleradio şirketinde çalışmaya başladı. Başarılı röportaj, deneme  ve yaptığı etkileyici programlardan dolayı halkın beğenisini  kazandı. İşgalci Ermeni  birliklerinin Azerbaycan’a saldırısı sırasında Dağlık Karabağ’dan- hassas bölgelerden, üst düzey resmi toplantılardan röportajlar yaptı. 1991 yılında çalışmalarından dolayı “Yılın en iyi gazetecisi” ödülüne layık görüldü. Korkmaz muhabir Alı Mustafayev birkaç defa helikopter kazası  yaşasa da  sıcak noktalara giderek röportajlar yapmaktan hiç yılmadı, birkaç defa ölümden döndü.  Son  olarak Ermenilerin Hocavend, Karadağlı köylerinde yaptıkları faciaları yerinde görmek ve röportaj yapmak için 20 Kasım 1991 tarihinde bölgeye gitti.  Üst düzey yöneticileri ve gazetecileri taşıyan helikopterin vurulması sonucu Ali Mustafayev’in de aralarında bulunduğu 22 kişi hayatını kaybetti .Ölümünden sonra Azerbaycan Milli Kahramanı unvanı verildi. Bakü’de Şehitler Hıyabanı’nda defnedildi.

Osman Mirzayev

13 Nisan 1937 yılında Bakü’de doğdu. 1961 yılında Bakü Devlet Üniversitesi Gazetecilik Bölümünden mezun oldu. Henüz öğrenci iken “Molodyoj Azerbaydjana” Gazetesi (red.Rusça yayınlanan “Azerbaycan Gençleri”) ile yoğun işbirliği yaptı. Mezun olduktan sonra aynı gazetede tercümen olarak çalışmaya başladı ve 7 yıl zarfında yazı işleri müdürlüğüne kadar yükseldi. Ardından 1968–1990 yılları arasında Rusça yayınlanan Vışka gazetesinde şube müdürü ve yazı işleri müdürü ve daha sonra gazetenin Genel Müdür Yardımcısı olarak çalıştı. 1990-1991 yıllarında Azerbaycan Cumhurbaşkanlığı Basın Sözcülüğü Baş Danışmanı görevini yaptı. Ermenilerin Hocavend, Karadağlı köylerinde yaptıkları faciaları yerinde görmek için 20 Kasım 1991 tarihinde diğer devlet adamları ile birlikte gittiği Karabağ’da Hocavend ilçesi yakınlarında malum helikopter kazasında şehit oldu.  Ölümünden sonra Azerbaycan Milli Kahramanı unvanı verildi.

Fahreddin Şahbazov 

22 Ocak 1950 yılında Bakü’de doğdu.1972 yılından Azerbaycan Devlet Teleradio şirketinde kamereman olarak şehid olana kadar çalıştı. 1988 yılında Ermenilerin Azerbaycana yönelik toprak iddiaları nedeniyle çıkan Dağlık Karabağ savaşına giderek, şiddetli çatışmaların yaşandığı savaş bölgelerinden repörtajlar hazırladı ve bunları kamuoyuna aktarırıdı. Pekçok tehlikeyle karşılaşmasına rağmen hiç yılmadı.  Karabağ’la ilgili çok değerli çekimler yaptı ve bu çekimler Azerbaycan Televizyonunun arşivinde saklanmaktadır. 20 Kasım 1991’de Hocavend ilçesi yakınlarında Ermeniler tarafından vurulan Mi-8 helikopterinin düşmesi sonucu Fahreddin Şahbazov  şehit oldu. Ölümünden sonra Azerbaycan Milli Kahramanı unvanı verildi.

Arif Hüseyinzade 

1970 yılında Bakü’de doğdu. 18 yalında Doğu Almanya’da askerliği yaptıktan sonra Azerbaycan Devlet Televizyon va Radyo Şirketi’nde ışıkçı olarak çalışmaya başladı. 20 Kasım 1991’de Azerbaycan Parlamentosu üyeleri ve üst düzey yöneticilerin bulunduğu helikopter Ermeniler tarafından düşürüldü.Bu olayda çok değerli diplomatlar ve gazeteciler hayatlarını kaybetti. Arif Hüseyinzade de arkadaşlarıyla birlikte aynı helikopterde bulunuyordu.

Leonid Pavloviç Lazareviç 

7 Kasım1943 yılında Moskova’da doğdu. 1967 yılında Moskova Devlet Üniversitesi Gazetecilik bölümünü derece ile bitirdi. Mayak radyosunda yorumcu olarak çalıştı. Karabağ savaşı çıktığında haber yapmak için gittiği Karabağ’da Hankendi’ne bitişik Kerkicahan Köyü’nde Ermeniler tarafından vuruldu ve ağır ayarlandı. Ertesi gün 28 Aralık 1991’de hayatını kaybetti.

 

 

 

Valeriy İvanoviç Dementyev 

 12 Aralık 1967 yılında Rusya’nın Perm Şehri’nde doğdu. 1991 yılında Perm Devlet Üniversitesi Tarih bölümünü derece ile bitirdi. Once muhabir, ardından “Molodaya Gvardiya” gazetesinde editor olarak çalıştı. Görev icabıyla haber yapmak için gittiği Dağlık Karabağ’da Terter-Kelbecer yolunda Ermeniler tarafından pusuya düşürülerek vuruldu ve 13 Ağustos 1991 yılında Bakü’de hastanede yaşamını yitirdi.

 

 

 

Kazımağa Kerimov 

1 Eylül 1951 yılında Kubadlı 

ilçesi Sarıyatak köyünde, eğitimci bir ailede doğdu. Bakü Devlet Üniversitesi Gazetecilik bölümünü bitirdi. Mezun olduktan sonra bir sure “Azerbaycan mektebi” dergisinde,ardından “Azerbaycan muellimi” gazetesinde çalıştı. Bir sure sonar Azerbaycan’ın Goranboy ilçesine yerleşerek tarım kuruluşunda hukuk danışmanı olarak çalıştı.1988 yılında Karabağ savaşı çıktığında  evini, ailesini ve çok sevdiği mesleğini arkasında bırakarak savaşa gitti. Kazımağa’nın savaştaki yolu Kubadlı’dan değil (şuan işgal altında), Goranboy’dan geçti. Goranboy ilçesinde oluşturulan kendini savunma birliklerinden birine komutan yardımcısı, ardından üsteğmen toprakları korumak için savaştı. Bu arada Kazımağa, 19.yüzyılın ikinci yarısında şimdiki St.Petersburg  Yüksek Askerlik okulun’dan mezun olmuş ve 1918-1920 yıllarında Ermenistan-Azerbaycan savaşında kendi topraklarını savunmak için mücadele vermiş Zengezur Mahalı’nın ünlü beylerinden biri İsmayıl Bey’in torunudur. Kazımağa pekçok savaş operasyonuna katıldı, Goranboy ilçesi Gülüstan, Karacşnar, Manas, Şafak, Tapkarakoyunlu köyleri uğruna savaşlarda komutanlık yaparak başarılara imza attı. 12-13 Haziran 1992 tarihlerinde son operasyonda Kazımağa Kerimov ağır yaralandı. Operasyon başarıyla tamamladıktan sonar helikopterle  Bakü’de Askeri Hastane’ye kaldırıldı. Müdahalelere rağmen çok kan kaybettiği için 15 Haziran 1992 tarihinde yaşamını kaybetti. Şehitler Hıyabanı’nda defn edildi. Ölümünden sonra Azerbaycan Milli Kahramanı unvanı verildi.

Cengiz Mustafayev 

 29 Ağustos 1960 tarihinde Astrahan ili Viladimir ilçesinde asker ailesinde doğdu. 1964 yılında ailesi ile birlikte Bakü’ye göç etti. 1977 yılında Azerbaycan Tıp Üniversitesi giden Mustafayev eğitimini başarıyla tamamladı. 3 yıl boyunca doctor olarak çalıştı. Cengiz doktor olsa da gazeteceliğe özel ilgisinden dolayı 1991 yılından itibaren gazetecilik yapmaya başladı. Onun röportajları Azerbaycan’ın yanı sıra pek çok Avrupa ülkesinde ve ABD’deki çeşitli kanallarda yer aldı. Ancak Sovyet döneminde devlet televizyonunda var olan sansür ve ciddi yasaklar Cengiz Mustafayevi geniş faaliyet olanaklarından mahrum ediyordu. Bundan dolayı Cengiz haberlerini derlediği özerk bir haber stüdyosu kurdu.

Cengiz Mustafayev, Azerbaycan-Ermenistan savaşının 1992 yılına kadar olan döneminde cephede olanları basına taşıyan önemli bir figür olarak rol aldı. Ülkenin savaştaki bölgelerinden haberler, askerlerle yaptığı özel röportajlar ve tüm bunların yanı sıra Azerbaycan’daki siyasi süreç hakkındaki derlemeler Cengiz Mustafayev’in haberlerini oluşturuyordu.  Cengiz Mustafayev,  Azerbaycan kamuoyunda röportajları ile ün kazanmış olsa da, dünya onu daha çok Hocalı’da çektiği filmle tanıdı. Cengiz Mustafayevin Hocalı’da Ermeni askerlerce yapılan katliamı gözler önüne sermesi ile Ermenistan’ın imajı tüm dünyada ciddi sarsıntıya uğradı. Cengiz Mustafayev hazırladığı haberlerde hem kameremanlık hem de muhabirlik yapmaktaydı, onun bir savaş muhabiri olarak cephede parlayan yıldızı yine cephede son buldu. 15 Haziran 1992 tarihinde Hocalı rayonunun Nahçıvanlı köyünde Azerbaycanlı ve Ermeni askerler arasında çıkan çatışma sırasında, çatışmayı görüntüleyen Cengiz Mustafayev burada yaralandı, sonrasında ise vefat etti. Cengiz Mustafayev’in kamerası vurulmadan önce açıktı ve kayıttaydı. Vurulduktan sonra son sözü “öldüm” olmuştur. Ölümünden sonra Azerbaycan Milli Kahramanı unvanına layık görüldü.

1905.az