Zengilan İlçesi – Azerbaycan Cumhuriyeti’nde idari bölge. 1930 yılında oluşturuldu. Küçük Kafkasya’nın güneydoğusunda, Aras’ın sol kıyısındadır. Batı’da ve kuzeybatıda Ermenistan Cumhuriyeti, güneyde ve güneydoğuda İran İslam Cumhuriyeti ile sınırdaştır. Yüzölçümü 707 km2, nüfusu 37.4 bindir (01.01.2006). İdari merkezi Zengilan şehridir.

İlçe Zengilan şehri, Ak Oyuk, Mincivan, Bartaz, Ağbend, Hekeri, Şerikan kasabaları ve Malatkeşin, Genlik, Beşdeli, Keçikli, Bartaz, Karkulu, Ördekli, Karagöz, Karadere, Çöpedere, Baharlı, Sobu, Dellekli, Rezdere, Kollukışlak, Satarız, Meşediismayıllı, Zengilan, İçeri Müşlan, Melikli, Kırak Müşlan, Üdgün, Yenikent, Rebend, Sarıl, Humarlı, Hacallı, Şerifan, Muğanlı, Kurama, Memmedbeyli, Babalı, Zerneli, Havalı, Aşağı Yemezli, Orta Yemezli, Yukarı Yemezli, Sarılı Heştab, Kuyudere Heştab, İskenderbeyli, Ağbiz, Ağakişiler, Vejneli, Muğanlı, Aladin, Dere Giletağ, Şamlı, Mirzehesenli, Burunlu, Seyidler, Şayıflı, Karagöl, Necefler, Yusifler, Kemerli, Cahangirbeyli, Turabat, Tiri, Velikulubeyli, Ağkend, Emirhanlı, Kazancı, Canbar, Günkışlak, Dereli, Birinci Ağalı, İkinci Ağalı, Üçüncü Ağalı, Yukarı Geyeli, Sarıkışlak, Birinci Alıbeyli, İkinci Alıbeyli, Büyük Giletağ, Venendli, Düşük Göyeli, Şefibeyli, Pirveysli, Kosakan köylerinden oluşur.

İlçe batıda dağlık, doğuda düzlük yüzey şekline sahiptir. Jura, Tebeşir ve Neojen Kuaterner yaşlı çökellerle kaplıdır. Çıkan madenler: inşaat taşı, kireç hammaddesi, altın, siyah mermer vb. Bölgede ağırlıklı olarak kışı kurak geçen ılıman sıcak iklim hüküm sürmektedir. Ortalama sıcaklık Ocak’ta 1°C, Temmuz’da 25.3°C’dir. Yıllık yağış miktarı 400-500 mm’dir. Akarsuları (Hekeri, Okçu vb.) Aras nehrinin kollarıdır.

Düzlük alanlarda ve dağ eteğindeki arazilerde dağ-kestane, dağ gri-kahverengi, dağlık kesimlerde kahverengi dağ-orman, nehir vadilerinde çimli  çayır toprakları yaygındır. Kuru çöl, dağ kserofit bitkileri, çalılar, yüksek kesimlerde geniş yapraklı ormanlar (meşe, gürgen vb.) görülür. Besitçay’ın vadisinde ender çınar ormanı (Besitçay Devlet Doğa Koruma Alanı) vardır. Hayvanları: karaca, yaban domuzu, ayı, tilki vb. Kuşları: turaç, keklik vb.

Bölge ekonomisi bağcılık, tütüncülük, sebzecilik ve hayvancılığa dayalıdır. İlçede 2 şarap fabrikası, ekmek fabrikası , konserve fabrikası, 2 tekstil fabrikası, konfeksiyon, mermer ve kireç üretim atölyeleri vb. vardır.

Zengilan ilçesinde 39 öğretim okulu, 3 yedi senelik müzik okulu, tarih, etnografya müzesi, 1 kütüphane, ilçe merkez hastanesi, 4 köy hastanesi, 4 ilk yardım ve kadın doğum sağlık ocağı, demiryolu hastanesi vb. vardır.

Tarihi, mimari yapılarından dairesel burç (14.yy), türbe (1304-05 yılları), mozoleler (13. ve 14.yy) vb. bulunur.

29-30 Ekim 1993’te Ermeni askeri birlikleri tarafından işgal edilmiştir.

Azerbaycan Milli Ansiklopedisi (25 ciltlik), “Azerbaycan” cildi, s.875, Bakü, 2007 (kaynak Azerice’dir)