ქელბაჯარის რაიონიაზერბაიჯანის რესპუბლიკის   ერთ–ერთი ადმინიტრაციული რაიონია. დაარსებული  იქნა.1930 წელს  . მდებარეობს მცირე  კაკკასიის .ცენტრალურ ნაწილში. დასავლეთით სომხეთის რესპუბლიკას ესაზღვრება.ტერიტორია 3054 კმ².  მოსახლეობა 73.6   ათასი კაცია ( 01.01.2006) რაიონული ცენტრი ქალაქი ქელბაჯერი

რაიონში შედის  ქალაქი ქელბაჯერი,დაბა ისტისუ და სოფლები ზიველი,ქეშთაქი,ნადირხანლი,თახთაბაში,ჰასანლიზი, გოზლი,გოზლი ქორფუ,ნარინჯლარ,ჩარაქთლარ,ლევი,აბდულლაუშაღი,გარაჯანლი,აღიათაგი, ფათალილარი,მოზქენდი,აღდაბანი,ჩაიგოვუშანი,აღჯაქენდი,ოვუჯლუ, ზაღალარი,თეზექენდი,, იენიქენდი,ალიბაირამლი,ვეზირხანა,ალმალიგი,ლაჩინი,ესრიქი, ჩობან ქერეჰმეზი,ჩორმანი,აშაღი აირიმი, , ბოიაგლი,ბაღლიფეი,ვანგი,ბაღირლი,ბაშლიბელი,შაჰქერემი,ჩოვდარი,დალგილიჩლი,ოთაგლი,დარაგიშლიგი,ბარმაგბინა,ოთგიშლაგი,დემირჩიდამი,განლიქენდი,ზარ,ვანგი,იელიჯა,ალოლარ ,ქაჰა,ჰესენლერი,არმუდლი,თექდემი,ზაილიქი,, ჰოფორლი,შეინლი,ზულფუგარლი,გარაგუნეი,ქეჩლიგაია,ისტიბულაგი,გოიდარა,აღდაში,გამიშლი,ბაღირსაგი,ჯომარდი,გარაგუნეი,ნეჯეფლილერი,ფირილერი,, ქილსელი,ალჩალი,გუშიუვასი,გილიჯლი,გუზეიჩირქინი,ალჩალი,მარჯიმაქი,აღგაია,ჩოფურლი,ბირინჯი მილლი,იქინჯი მილლი,უჩუნჯუ მილლი,,გუნეშლი,ალიქენდი,ბოიური,ალჩალი,ორთა გარაშანლი, ბაშ გარაშანლი,თათლარი, აშაღა გარაშანლი,იმამბინასი,ხოლაზეი არხასი,სარიდაში, გუნეიფაია,სეიდლერი,ჯემილლი,სუსუზლუგი,გასიმბინა,სინიგ ქილსე,ბაშქენდი,თირქეშევენდი,ზარგოლი,გაზიხანლი,გარაიბოინი,გარახანჯალლი,ჩაიქენდი, ქენდიერი,ქილსა,აშაღი ხაჩი,მიშინი,ჩაფლი,ელიასარილარი,შაფლარი, მამედუშაღი, აშაღი შურთანი, ორთა შურთანი,იუხარი შურთანი,სოიგბულაგი,თექაგაია,, ბაბაშლარი,ბოზლი,ჩირაგი,თოვლადარა,მამედსაფი,იანშაგი,ზალლარი,იანშაგბინა, დოვშანლი,ბაზარქენდი,ჰაიადი,გიზილგაია,იუხარი ორათაღი, ვანგლი,ჩორმანლი,შაჰმანსურლი, ჰეივალი, დავადაშლი, იაიჯი,იმარათ–გერვენდი,ჩაფარი,ზარდახაჩი,,ქოლათაღი, დამღალი, ჩილდარანი და მეჰმანი.

რაიონის რელიეფი ძირითადად მთიანია  (მუროვდაღი,შაჰდაღი,აღმოსავლეთ გოიჩა,მიხთოქანი, ყარაბაღის მთათა ციკლი და ყარაბაღის მთების ერთი ნაწილი)   ყველაზე მაღალი მთებია  გამიშ დაღი (3724მ) და დოლიდაღი (3616მ.) . გავრცელებულია  თაბაშირის,  ნეოგენური და ანთროპოგენური ,ვულკანოგენური და  ვულკანური ფენები.  სასარგებლო წიაღისეული მინარალური წყლები,, ოქრო,ვერცხლი, პოლიმეტალები.საამშენებლო მასალები, და სხ.  ტერიტორიის მაღალმთიან  ნაწილში  ზამთარი მშრალი, ცივი და მთიანი ტუნდრის კლიმატია  .  იანვარში საშუალო ტემპერატურა –1.0°C –იდან -3°C-–მდე მერყეობს,ივლისში+5 +20°C-ა . წლიური ნალექი 700-900 მმ,რაიონის ტერიტორიაზე მიედინება მდინარე თართარი (ზემო დინებით) და მისი შენაკადები (ლევჩაი თუთგუნჩაი და სხ.) მდინარე ბაზარჩაი რაიონის ტერიტორიაზე იღებს სათავეს. ამ ტერიტორიაზე არის შენაკადებიც,  რაიონის  მიწები მთა –მდელოს და  რუხისფერი მთა–ტყისგან შედგება  . რაიონის მცენარეულ საფარს ცენტრალურ და  აღმოსავლეთ ნაწილში  ფართოფოთლიანი ტყეები ( მუხა, წაბლი, რცხილა), ტყე–ველის  მცენარეები წარმოადგენენ, მაღალ და შუა მთიან ადგილებში კი  ალპური და სუბალპური  მინდვრებია  გავრცელებული, .ცხოველები: ჯიხვი, მურა  დათვი, გარეული ღორი,არწივი , ჯიხვი, ულარი და სხ.

ქელბეჯერის რაიონი ძირითადად სოფლის მეურნეობის რაიონია. განვითარებულია    მეცხოველეობა, მეთამბაქეობა და  მეფუტკრეობა. აქ არის  სამრეწველო დაწესებულებები, თბილწყალ ,მინერალური წყლის   ქარხნები,  წყაროები და ვერცხლის ქარხანა.

რაიონში არის  114 საერთო საგანმანათლებლო   სკოლა; ტექნიკური პროფესიული სასწავლებელი,ხელოვნების სკოლა, მუზეუმი,17 კლუბი, 31 ბიბლიოთეკა , ცენტრალური საავადმყოფო, საბავშვო საავადმყოფო,7 საავადმყოფო, 23 სასოფლო ამბულატორია და 75  საფელდშერო –საბებიო  პუნქტი.

რაიონში არის რამდენიმე ისტორიულ– არქიტექტურული ძეგლი,ამავე დროს ალბანური ტაძრები (13–18 ს.) და სხ.

1993 წლის 2 აპრილს   სომეხთა  სამხედრო დაჯგუფებების მიერ ოკუპირებულ იქნა.

აზერბაიჯანის ეროვნული ენციკლოპედია 25 ტომად,, ტლმი “ აზერბაიჯანი“, ბაქო 2007 , 861  გვ.