1918-ci il mart ayının 30-da erməni kilsəsi yanında toplaşan daşnak dəstəsi müsəlmanlara ilk atəş açdı. 31 mart səhər tezdən bolşevik-daşnak dəstələri azərbaycanlılar yaşayan “Kərpicxana”, “Məmmədli” və başqa məhəllələrə hücum etdilər. Həmin məhəllələri havadan təyyarələr, dənizdən isə hərbi gəmilər bombalamağa başladılar.

Bu gün Ermənistan dövlətinin, erməni diasporunun, lobbisinin illərdir tətbiq etməyə çalışdığı hədəflərin necə saxta olduğunu elə təkcə 1918-ci ildə Azərbaycanın müxtəlif bölgələrində baş verən mart soyqırımının saysız qurbanları ilə puç etmək olar.

Uşaqların dünyaya gəlişindən başlayaraq, onların cəmiyyətin aparıcı hissəsinə çevrilənədək qayğısının çəkilməsi artıq bütünlüklə bəşəriyyəti düşündürən məsələdir. Bunun isə bir sıra səbəbləri var. Yeri gəlmişkən, xatırladaq ki, Birinci Dünya müharibəsinin şahidi Eglantyne Djebb həmin illərin dəhşətlərindən sarsılaraq uşaqların xüsusi müdafiəyə ehtiyacını duyub. Ona görə də bacısı Doroti Bakstonun köməyi ilə 1919-cu ildə uşaqlara yardım edib. Hətta onların müdafiəsini təmin etmək üçün Londonda Uşaqlara Yardım Fondunun əsasını qoyub.

Birinci Dünya müharibəsi illərində, 1922-ci il yayın axırlarına qədər erməni və türk əhalinin birgə yaşadığı ərazinin çox hissəsində ermənilər tərəfindən başlanmış çoxsaylı zorakılıq və qırğın aktları törədilmişdir. Zorakılığın məhz ermənilər tərəfindən təhrik edilməsi və türklərin əvvəlcə etnoslararası qarşıdurmaya və hərbi əməliyyatlar zonasında müxtəlif daxili iğtişaşlara yol verməmək cəhdləri tam sübut edilmişdir.

Azərbaycanın işğala məruz qalmış ərazilərində erməni vandalları tərəfindən məhv edilən maddi-mədəniyyət abidələri milli sərvətimizdir. Bu abidələr təkcə maddi mədəniyyət deyil, həm də mənəviyyat tariximizin səhifələridir. Qarabağın tarixi abidələrinin darmadağın edilməsi isə tariximizin daşlaşmış yaddaşının silinməsi kimi ağrı-acılıdır.