HƏVƏNGDƏSTƏ

hƏVƏNGDƏSTƏ

Təhlil

1918-1919-cu illərdə Lənkəran qəzasında erməni millətçilərinin  törətdikləri soyqırım

soyqirim

XX əsrin əvvəllərində başlayaraq ermənilərin xalqımızın başına gətirdikləri müsibətlər Azərbaycan tarixində ən qanlı hadisələrdən biri kimi yaddaşımızda silinməz izlər buraxmışdır. Bu dövrdə baş vermiş hadisələr nəticəsində on minlərlə dinc soydaşımız bolşeviklərin havadarlığı ilə erməni daşnak quldur dəstələri tərəfindən soyqırıma məruz qalmışdı. 1918-ci ilin martın sonu, aprelin əvvəlində Bakıda ermənipərəst bolşevik rəhbərliyinin fəal iştirakı ilə törədilmiş dəhşətli qırğın nəticəsində dilindən, dinindən, cinsində, mənşəyindən asılı oplmayaraq minlərlə dinc əhali öldürülmüş, təhqir və işgəncələrə məruz qalmışdı. Bu qanlı hadisə tezliklə Bakı hüdudlarından kənara çıxmış, bolşevik- daşnak quldur dəstələri  bi sıra  Azərbaycan qəzalarında olduğu kimi, Lənkəran qəzasını da talan etmiş, dinc əhali amansızcasına öldürülmüşdü.

General Talışinskinin həbsi şəhərin türk-müsəlman əhalisində ciddi qəzəb doğurmuşdu

“Kaspi” qəzetinin redaksiyasının binasının yanğından sonra daxili görüntüsü. Mənbə Solmaz Rüstəmova – Tohidi “1918-ci il Azərbaycan Qırğınları Şəkil və Sənədlərdə” fotoalbomu
“Kaspi” qəzetinin redaksiyasının binasının yanğından sonra daxili görüntüsü. Mənbə Solmaz Rüstəmova – Tohidi “1918-ci il Azərbaycan Qırğınları Şəkil və Sənədlərdə” fotoalbomu

1918-ci il mart ayının 30-da erməni kilsəsi yanında toplaşan daşnak dəstəsi müsəlmanlara ilk atəş açdı. 31 mart səhər tezdən bolşevik-daşnak dəstələri azərbaycanlılar yaşayan “Kərpicxana”, “Məmmədli” və başqa məhəllələrə hücum etdilər. Həmin məhəllələri havadan təyyarələr, dənizdən isə hərbi gəmilər bombalamağa başladılar.

Dünyada 2 milyondan çox uşaq döyüş bölgələrində öldürülmüş, 4 milyonu isə şikəst edilmişdir

990f8f88f7c8b25d318acef4e7fe7c97

Uşaqların dünyaya gəlişindən başlayaraq, onların cəmiyyətin aparıcı hissəsinə çevrilənədək qayğısının çəkilməsi artıq bütünlüklə bəşəriyyəti düşündürən məsələdir. Bunun isə bir sıra səbəbləri var. Yeri gəlmişkən, xatırladaq ki, Birinci Dünya müharibəsinin şahidi Eglantyne Djebb həmin illərin dəhşətlərindən sarsılaraq uşaqların xüsusi müdafiəyə ehtiyacını duyub. Ona görə də bacısı Doroti Bakstonun köməyi ilə 1919-cu ildə uşaqlara yardım edib. Hətta onların müdafiəsini təmin etmək üçün Londonda Uşaqlara Yardım Fondunun əsasını qoyub.

Soyqırımı kim-kimə qarşı törətmişdir?

soyqırım
Foto: Türkiyənin şərqində müsəlman əhalisinə divan tutmuş Andranik Ozanyan və onun silahlı dəstəsi. 1916-cı il

Birinci Dünya müharibəsi illərində, 1922-ci il yayın axırlarına qədər erməni və türk əhalinin birgə yaşadığı ərazinin çox hissəsində ermənilər tərəfindən başlanmış çoxsaylı zorakılıq və qırğın aktları törədilmişdir. Zorakılığın məhz ermənilər tərəfindən təhrik edilməsi və türklərin əvvəlcə etnoslararası qarşıdurmaya və hərbi əməliyyatlar zonasında müxtəlif daxili iğtişaşlara yol verməmək cəhdləri tam sübut edilmişdir.