Ermənilər havadarlarının maddi və hərbi-siyasi dəstəyi ilə XIX-XX əsrlərdə müəyyən mərhələlərlə azərbaycanlılara qarşı kütləvi qırğınlar və soyqırımlar törətmiş, deportasiyalar həyata keçirmişlər.
…1920-ci ildə heç kimin tanımadığı sürgün olunmuş erməni Aldonyan ingilis və fransız dillərində özünün iddia etdiyinə görə, 1915-ci ilə və 1916-cı ilin əvvəllərində Aleppo prefektinə ermənilərin məhv edilməsi ilə bağlı guya Tələt paşanın göndərdiyi şifrə edilmiş teleqramların surətlərindən ibarət “sənədlər” yaydı.
1918-ci il aprel çevrilişinə qədər erməni vəhşiliklərindən ən çox ziyan görmüş Azərbaycan bölgələrindən biri də Zəngəzur qəzası olmuşdur. Bu müddət ərzində erməni quldur dəstələrinin həmin qəzanın müsəlman əhalisinə qarşı güc işlətmək siyasəti bir an da olsun belə kəsilmir, hərdən səngisə də, sonra daha yeni qəddarlıqlarla təkrar olunurdu.
1918-ci il aprelin 22-də Zaqafqaziya Seymi öz yığıncağında Zaqafqaziyanı müstəqil Demokratik Federativ Respublika elan edir və bu respublika aprelin 28-də Türkiyə tərəfindən tanınır.
Martın 21-də bolşeviklər tatarlara (azərbaycanlılara – red.) ultimatum verdilər. Ultimatumda deyilirdi ki, onlar gündüz saat 5-ə kimi bütün silahları təhvil verməli və sovet hökumətini tanımalıdırlar.
Əhalisi soyqırım və deportasiyalara məruz qalmış tarixi Azərbaycan ərazilərindən biri də qədim Zəngəzur torpağıdır.
1918-ci il fevralın 23-də Cənubi Qafqazın ali hakimiyyət orqanı- Zaqafqaziya Seymi yaradıldı. Lakin Seymin tərkibinə daxil olan Azərbaycan, gürcü və erməni fraksiyaları arasında daxili və xarici siyasətin əsas məsələlərinə münasibətdə ciddi fikir ixtilaflarının olduğu aşkara çıxdı.
– Fazilə xanım, əvvəlcə çəng barədə danışaq.
– Çəng Azərbaycanın ən qədim musiqi alətlərindən biridir, bəlkə də 1000 ildən çox yaşı var. Və çəng çağdaş arfanın sələfi hesab olunur. Nizami, Füzuli, Məhsəti Gəncəvinin dövründə də bu alət çox geniş yayılıb, sevilib. Hətta Nizami Gəncəvi “Yeddi gözəl” poemasında çəngə xüsusi yer ayırıb.
Kərkicahan qəsəbəsində yerləşirdi. Sahəsi 1050 kv. metr olan, muzeyin binası Məhəmmədhəsən xanın mülkü olmuşdur.
Gözəl Jurnalistimiz Məmməd Nazimoğlu günlərin bir günü çayxanada əyləşib dostları ilə dərdləşirmiş. Bu zaman qonşu masadan bığ yeri təzəcə tərləmiş bir cavan həmsöhbətlərinə müraciətlə üçüncü romanı üzərində işləməyə başladığını söyləyir. Rəhmətlik bu “bəyanat”ı eşidib çox təəccüblənmişdi…
Fevralın 24-də Bakı Kitab Mərkəzində yazıçı-publisist, Əməkdar jurnalist Fazil Güneyin “Qara qan” tarixi roman-trilogiyasının təqdimatı keçirilib.
