Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə Qarabağ və Zəngəzur bölgələrində erməni separatçılığı
Vətəni, torpağı, daimi yaşayış məskəni olmayan ermənilər dünyaya səpələnərək günləri xoş keçən yerlərdə ömür sürmüşlər.
Vətəni, torpağı, daimi yaşayış məskəni olmayan ermənilər dünyaya səpələnərək günləri xoş keçən yerlərdə ömür sürmüşlər.
Xaçatur Abovyan, müasir erməni ədəbiyyatının banisi, yazıçı, pedaqoq: “Bizim xalq danışıq dilində nəinki azərbaycanca ancaq ayrı-ayrı sözləri, eləcə də bütöv cümlələri işlədir”. (Х.Абовян, Полное собрание соч., V том, Ереван, Изд. АН Арм. 1950, на армянском языке).
“Böyük Ermənistan” yaradılması ideyasının sayıqlama olduğunu ermənilər “erməni məsələsi”nin meydana çıxmasından sonrakı bütün dövrlərdə əla anlayırdılar. Hətta 1914-1918-ci illər Birinci Dünya müharibəsi başlamazdan öncə, gələcək hərbi əməliyyatlar teatrının ərazisinə – Türkiyəyə və Zaqafqaziyaya yayılmış ermənilərin cəlb edilməsi ilə bağlı Antantanın “Daşnaksütyun”a təklifindən də bu aydın görünür. Onlar ermənilərə “Böyük Ermənistan” yaratmağı təklif etməklə erməniləri öz məqsədləri uğrunda marionetə çevirmək istəyirdilər.
XIX əsrin əvvəlində baş vermiş Rusiya işğallarına qədər İrəvan xanlığı əhalisinin mütləq əksəriyyəti Azərbaycan türkləri idi. Qeyd etmək lazımdır ki, erməni katolikosluğu mərkəzinin 1441-ci ildə İrəvan (Çuxursəd) bölgəsinə köçürülməsinə qədər burada ermənilərə məxsus heç bir kənd və yaxud torpaq sahəsi olmayıb.
İrəvan xanlığını 418 il idarə edən 50 nəfər hakimin hamısı azərbaycanlı olub
Qaraqoyunluların və Ağqoyunluların hökmranlığı dövründə coğrafi mövqeyinə və yerli şəraitinə görə İrəvan Çuxur Səd vilayətinin inzibati mərkəzi olub. Şəhərə söykənən Cəfərabad kəndində olan bir türbə həmin dövrün yadigarıdır.
Qarabağ Azərbaycanın əzəli, ayrılmaz ərazisidir. Bunu tarixi, arxeoloji, etnoqrafik faktlara əsasən tarixi gerçəkliklərə, tarix elminə obyektiv yanaşan bütün rus, gürcü, azərbaycanlı, avropalı, hətta erməni tarixçiləri də öz əsərlərində təsdiq etmişdir. Təəssüf ki, obyektivlikdən xeyli uzaq bir çox erməni tarixçiləri V–VII əsrlərdə Favistos Buzandt, Moisey Xorenlinin yazdığı ermənilərin tarixi haqqında nağıllar əsasında (Aşxaratsuys) özlərinə “gerçək” tarix yaradıblar. Cənubi Qafqazı da əhatə edən “qədim” və ya “Böyük Ermənistan” dövlətinin mövcudluğunu, Qarabağın isə həmin dövlətin bir vilayəti olduğunu iddia edən erməni tarixçiləri ermənilərin tarixən ayrı-ayrı dövlətlərin ərazilərində kiçik tayfalar şəklində yaşadıqlarını inkar etməyə çalışırlar.