
Qаrаbаğ əhаlisinin tərkibində qədim аlbаn еtnik qrupu əsаslı yеr tutmuşdur. Аlbаn tаyfаlаrı əsаsən Qаrаbаğın dаğlıq yеrlərində, Хаcın knyаzlığının ərаzisində yаşаmışlаr. Kirаkоs Gəncəlinin əsərində аlbаnlаrın, müstəqil еtnik vаhid kimi, еrməni və gürcülərlə bir sırаdа – «еrmənilər, gürcülər və аlbаnlаr” şəklində vеrilməsi, Аlbаniyаnın Еrmənistаnın tərkib hissəsi kimi dеyil, оnunlа yаnаşı хаtırlаnmаsı nəzərə çаrpır.
Ermənilərin kütləvi surətdə köçürülüb gətirilməsinə baxmayaraq, çar hakimiyyət orqanları İrəvan xanlığı ərazisində demoqrafik vəziyyəti birdən-birə dəyişdirə bilmədi.
Rusiyanın himayədarlığı ilə istədikləri əməlləri həyata keçirən ermənilər, Qafqaza gəlmə bir xalq olmalarına baxmayaraq, bu qədim və zəngin ərazidə yurd salmaq, dövlət yaratmaq üçün hər cür yola-hiyləyə, fitnə-fəsada əl atmışlar.
Hökmdar Əbd əl-Malik əl-Möminə erməni katalikosu İliyadan: Allahtaaladan buyruğu ilə bizim müti ölkəmiz üzərinə Sizə qulluq etmək və Avqanlarla birlikdə İsanın ilahiliyinə inanıb bir dində bulunmaq borcu qoyulmuşdur. Partavda oturan indiki Avqan katalikosu yunanların imperatoru ilə sözü bir yerə qoyub oxuduğu dualarda onun adını çəkir və ölkələrimizi onunla bir dində birləşməyə məcbur edir
…Qraf Paskeviçin və Abbas Mirzənin yeni qurultayı üçün yer Türkmənçay təyin olundu.