شرایط اضطراری مرا وادار کرد تا، طی این بیانیه به شما مراجعه کنم.

از ۱۰ آوریل سال جاری به بعد ارتش جمهوری ارمنستان در جهت مناطق گورانبوی و ترتر جمهوری آذربایجان، و از ۱۱ آوریل هم در جهت مناطق آغ دره و آغ دام به حملات نظامی گسترده تازه ای دست زدند. طی این روزها واحدهای نظامی آذربایجان ضمن رفع حملات بی وقفه واحدهای ارتش جمهوری ارمنستان که، تعداد بیشتری دارند، در حال نبرد دفاعی خونین هستند. واحدهای نظامی دارای بالغ بر ۳۰۰۰ نفر نیرو، دهها تجهیزات زرهی و توپخانه سنگین، از جمله دستگاههای “گراد” از کشور ارمنستان به منطقه مناقشه وارد شده است. مناطق مسکونی نواحی مذکور آذربایجان توسط این دستگاهها به آتش گرفته می شود. در همان روستاها ویرانی های بزرگ و تلفات زیادی بین اهالی غیرنظامی وجود دارد.

بدینوسیله، جمهوری ارمنستان با تداوم جنگ اشغالگرانه خود در خاک آذربایجان، به استقلال، حق حاکمیت و تمامیت ارضی جمهوری آذربایجان تجاوز کرده و نظام دولتی آذربایجان را هم زیر خطر قرار می دهد.

ارمنستان ضمن ادامه تجاوز، مانع روند حل صلح آمیز مساله می شود، در حالی که آذربایجان در این روند به فعالترین شکل حضور دارد. تجاوزکار که، هر بار ضمن مطرح شدن ابتکارات بزرگ واسطه گری و یا در آستانه مطرح شدن آن، به حملات متناوب دست می زند، جامعه جهانی را که، متاسفانه هنوز که برای پایان دادن به مناقشه خونین تلاشهای ناموفق می کند، وقیحانه به مبارزه می طلبد.

من حملات اخیر ارمنی ها را بعنوان مرحله تازه ای از تجاوز جمهوری ارمنستان به قصد اشغال اراضی آذربایجان، تلقی می نمایم. علیرغم اینکه، جمهوری ارمنستان بارها در مورد تلاش خود برای حل مسالمت آمیز مناقشه، بیانیه منتشر کرده است، با حمله اخیر خود به داخل خاک کشوری که دارای حاکمیت و عضو جامعه کشورهای مشترک المنافع می باشد، نیت اصلی خود را مبنی بر فشار بر آذربایجان و رهبران آن و ایجاد موانع به روند صلح، به نمایش می گذارد.

مایلم توجه شما را بویژه به یک چنین موردی جلب کنم که، حمله جدید ارتش ارمنستان یک روز قبل از گشایش اجلاس گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا در ۱۱ آوریل سال جاری در پراگ، آغاز شده است. در همان اجلاس، نمایندگان آذربایجان و ارمنستان نیز حضور دارند.

گسترش تجاوز جمهوری ارمنستان برعلیه آذربایجان، موقع مذاکرات فشرده در چارچوب ابتکار واسطه گری روسیه و حین نشست فعلی سران کشورهای مشترک المنافع، اتفاق می افتد.

شایان ذکر است که، پس از اجلاس سران کشورهای جامعه مشترک المنافع در ماه دسامبر سال ۱۹۹۳ در عشق آباد که، در آن زمان من با آقای لِوون تِر- پتروسیان رئیس جمهوری ارمنستان دیدار کرده بودم، تحولات مثبتی در سیاست جمهوری ارمنستان نسبت به جمهوری آذربایجان، بعمل نیامد. ارتش ارمنستان در حال تداوم اشغال بیش از بیست درصد خاک آذربایجان و پاکسازی نژادی می باشد. انسانها به هلاکت می رسند، متجاوز از یک میلیون نفر از آذربایجانی هایی که، از مناطق خود آواره شده و در اردوگاههای موقت پناهنده گردیده اند، در معرض محرومیتها و مشقتهای بی حدی قرار می گیرند.

مایلم متذکر شوم که، آذربایجان به فعالترین شکل در همه تلاشهای واسطه گرانه جامعه جهانی، از جمله سازمانهای بین المللی و کشورهای بزرگ، شرکت نموده است. بعنوان مثال بر این، علاوه بر گفتگوهای من با رئیس جمهوری ارمنستان، می توان به دیدار وزیران دفاع آذربایجان، ارمنستان و فدراسیون روسیه در ۱۸ فوریه سال ۱۹۹۴، آمدن جناب یان اِلیاسون رئیس گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا در ماه مارس سال ۱۹۹۴ به آذربایجان و ارمنستان، ملاقات رهبران پارلمانهای آذربایجان و ارمنستان در ۱۲ مارس سال جاری، گفتگوهای انجام شده با جناب و.ن. کاظمیر اف نماینده ویژه رئیس جمهور فدراسیون روسیه در باکو و مسکو، و سفر گروه صلح خواه بین المجالس جامعه کشورهای مشترک المنافع در ماه مارس سال جاری، اشاره کرد. لیکن تمامی تلاشهای آذربایجان جهت رسیدن به تصمیم گیری مصالحت آمیز قابل قبول طرفین، با موضع گیری زورگویانه ارمنستان مواجه می گردد.

جمهوری ارمنستان ضمن مطرح ساختن شروطی که، پذیرش آن از اول امکان پذیر نیست، در برابر هر گونه پیشنهاد عملی مانع ایجاد می کند. ماهیت این شرطها عبارت است از کوشش جمهوری ارمنستان که، در خاک آذربایجان میدان عملیات نظامی ایجاد کرده است، جهت عوض کردن مناطق اشغالی به حق استقلال دولتی برای قره باغ کوهستانی، یعنی در واقع تجزیه جمهوری آذربایجان.

موضع عادلانه جمهوری آذربایجان عبارت از تلاش دستیابی به آزادسازی همه مناطق اشغالی و برقراری مجدد حاکمیت خود، بازگشت آوارگان و مهاجران به مناطق مسکونی دائمی خود و رفع آثار تجاوز جمهوری ارمنستان، می باشد. آذربایجان خواهان جنگ نیست و ارمنستان را به صلح براساس اصول متداول مناسبات متقابل دولتهای دارای حاکمیت، فرا می خواند. حکومت آذربایجان که، تلاش برای صلح و همبستگی مردم دارد، آماده ارایه ضمانت برای امنیت و حقوق شهروندی ساکنان ارمنی تبار منطقه قره باغ کوهستانی است، به شرطی که، آنها تابع قانون اساسی آذربایجان باشند.

همانطور که می دانید، آذربایجان در عشق آباد پیشنهاد داده بود تا، سیستم پیمان های دوجانبه و چند جانبه مبنی بر برسمیت شناختن متقابل و احترام نسبت به مصونیت حق حاکیمت، تمامیت ارضی و مرزهای هر یک از کشورهای عضو جامعه مشترک المنافع، تهیه و تدوین گردد. من بخاطر آن بار دیگر در این مورد سخن می گویم که، زندگی تایید می کند: بی اعتنایی نسبت به حقیقت زننده ای همچون تجاوز آشکار یکی از اعضای جامعه کشورهای مشترک المنافع- جمهوری ارمنستان برعلیه عضو دیگر این جامعه- جمهوری آذربایجان، در واقع از چشمندازهای شکل گیری سازمان بین المللی صاحب توان موجودیت که، همگان مایل بودیم این جامعه را چنین ببینیم، جلوگیری بعمل می آورد.

تمایل دارم، با هدف اخذ تصمیمات دقیق مبنی بر رفع تجاوز برعلیه جمهوری آذربایجان و آثار سؤ آن، شما را در دیدار کنونی به مذاکره مساله مربوط به مناقشه ارمنستان و آذربایجان فرا خوانم.

ما، ضمن مراجعه به سران کشورها، بار دیگر مؤکدا فرا می خوانیم:

• تجاوز جمهوری ارمنستان برعلیه جمهوری آذربایجان مورد ارزیابی سیاسی قرار گیرد؛
• از جمهوری ارمنستان درخواست شود تا، عملیات نظامی را برعلیه جمهوری آذربایجان متوقف سازد و ارتش خود را از خاک جمهوری آذربایجان بلافاصله و بدون قید و شرط خارج نماید؛
• از جمهوری ارمنستان ضمانت سیاسی قطعی مبنی بر عدم اقدام مجدد به عملیات نظامی مطالبه شود؛
• مجازاتهایی در مورد جمهوری ارمنستان عضو جامعه کشورهای مشترک المنافع که، برعلیه عضو دیگر این جامعه تجاوز مسلحانه کرده است، اعمال گردد؛
• از این پس نیز معطلی و بی فعالیتی، می تواند مصیبتهای بزرگتری به همه کشورهای جامعه وارد آورد.

حیدر علی اف

رئیس جمهوری آذربایجان

مسکو،

۱۵ آوریل سال ۱۹۹۴