جناب رئیس محترم سازمان.
سران محترم کشورها.
خانمها و آقایان.
مایلم از جناب آرپاد گونتس رئیس جمهور مجارستان و دولت کشور مجارستان بابت میهمان نوازی و شرایط مطلوب فراهم شده جهت فعالیت مان در شهر بوداپست، صمیمانه قدردانی نمایم.
مردم آذربایجان اهمیت بزرگی برای مشاوره امنیت و همکاری در اروپا قایل است و انتظارات زیادی از دیدار کنونی دارد. امضای سند نهایی مرکز امنیت و همکاری اروپا در سال ۱۹۷۵ در هلزینکی آثار درازمدت مثبتی بر روند جریانات جهانی داشته و بعنوان یکی از نخستین علایم تحولات اساسی سالهای اخیر در جهان بوده است. نقشه سیاسی جهان تغییر یافته و کشورهای مستقل جدیدی عضو مرکز امنیت و همکاری اروپا پدیدار شده اند که، یکی از آنها نیز کشور من – آذربایجان مستقل است.
در شرایط معاصر نقش و اهمیت مرکز امنیت و همکاری اروپا بتدریج افزایش بیشتری ﭜیدا می نماید.
اروپای جدید و اروپای بدون مرزها و قلمروهای نفوذ، به مرکز امنیت و همکاری اروپای تکمیل یافته نیاز دارد. مرکز امنیت و همکاری اروپا دارای ضرورت حیاتی برای تقویت فعالیت خود، تبدیل آن به اهرمی کارساز قادر به ارایه کمک مؤثر بر جریانات دموکراسی سازی و حفظ حقوق بشر و جلوگیری قاطعانه از اقدامات و طرحهای مخل آزادی و استقلال کشورهای نوپای هنوز تقویت نیافته، مساعدت جهت استقرار ثبات در نقاط متشنج قاره ما و توان تشکیل یکی از ستون ساختمانی جدید امنیت اروپا پس از پایان “جنگ سرد” می باشد.
جمهوری آذربایجان استقلال خود را اعلام نموده است و در راه ایجاد حکومت دموکراتیک صاحب اقتصاد بازار، سیستم چند حزبی و قوانین ضامن حقوق بشر و آزادی شخصی، قاطعانه پیش می رود. با وجود مشکلات طبیعی دوران گذر و آثار جنگ تحمیلی شش ساله، ما قسمت اعظم این راه را پیمودیم و اطمینان داریم، به اهداف پیش رو مان خواهیم رسید.
آذربایجان به برنامه “مشارکت برای صلح” پیوسته است و خط اجرای تعهدات حقوقی بین المللی در زمینه نظارت بر خلع سلاح و تسلیح و منجمله تعهدات خود ناشی از قراردادی در خصوص نیروهای مسلح متعارف در اروپا بطور جدی رعایت می کند.
ما از تلاشهای خود جهت تسریع در پیوستن به جامعه جهانی از لحاظ اقتصادی نیز بعنوان طرف متساوی الحقوق دریغ نکرده، همکاریهای نزدیک خویش را هم با همسایگان و هم با تمامی کشورهای جهان توسعه می دهیم.
امضای قراداد با برخی از شرکتهای بزرگ جهان در ۲۰ سپتامبر سال جاری دائر بر بهره برداری مشترک از معادن نفتی موجود در بخش آذربایجانی دریای خزر، مصداق بارزی بر گفته هایم می باشد. مایلم بر این نکته تأکید اکیدی داشته باشم که بعضی از شرکت کنندگان در این طرح عظیم، نمایندگان کشورهای عضو مرکز امنیت و همکاری اروپا- ایالات متحده آمریکا، روسیه، انگلیس، ترکیه و نروژ هستند. امید دارم، این قرارداد به همگرایی ملتها وکشورهای حاضر در این کنسرسیوم و در مجموع تقویت ثبات و همکاری در اروپا کمک خواهد کرد.
خانمها و آقایان محترم.
حاضرین این جلسه مطلع هستند که شش سال قبل قسمتی از کشورمان- قره باغ کوهستانی را به قصد انتزاع آن برعلیه ما تجاوز شده است. جمهوری ارمنستان و تجزیه طلبان ارمنی در قره باغ کوهستانی برعلیه تمامیت ارضی کشورمان دست به عملیات نظامی وسیعی زده اند. پس از تصرف شهر شوشا و شهرستان لاچین آذربایجان، در واقع قره باغ کوهستانی الحاق گردیده است. دهها منطقه مسکونی دارای بیش از ۵۰ هزار سکنه آذربایجانی در قره باغ کوهستانی تخریب و به آتش کشیده شده است. واحدهای نظامی ارمنی با استفاده از میدان عملیات قره باغ کوهستانی، شش شهرستان دیگر آذربایجان- از قبیل کلبجر، آغدام، فضولی، جبرائیل، زنگیلان و قوبادلی را که خارج از محدوده قره باغ کوهستانی واقع است و مساحت آن نیز چهار برابر مساحت کل قره باغ کوستانی می باشد نیز، به اشغال درآوردند.
بیش از بیست درصد سرزمین آذربایجان بر اثر تجاوز، اشغال گردیده است. متجاوز از ۲۰ هزار نفر از هموطنان من به قتل رسیده، تقریبا ۱۰۰ هزار نفر از آنان مجروح و معلول گردیده، ۶ هزار نفر اسیر شده، جمعیتی بیش از یک میلیون نفر آذربایجانی، یعنی تقریبا ۱۵ درصد اهالی کشور از زادگاه خود رانده شده وهم اکنون در چادرها بسر می برند و ضروری ترین ما یحتاج خود را نمی توانند تأمین کنند. در سرزمینهای اشغالی آذربایجان ۷۰۰ شهر و روستا ویران گردیده، به آتش کشیده شده، همه خانه ها، مدارس و بیمارستانها به غارت رفته و قدیمی ترین آثار باستانی از بین رفته است. تصمیم متخذه در بهار سال ۱۹۹۲ توسط مرکز امنیت و همکاری اروپا در خصوص ایجاد گروه مینسک بمنظور حل مناقشه، از طرف مردم آذربایجان با امیدهای فراوانی مورد استقبال قرار گرفته است. ترکیب این گروه علاوه بر ارمنستان و آذربایجان بعنوان طرفهای مناقشه، عبارت از ۹ کشور با نفوذ جهان می باشد. ما فعالیت این گروه را که طی مدت گذشته کارهای زیادی انجام داده است، با قدردانی فراوانی ارزیابی میکنیم.
اشاره به فعالیتهای میانجیگری فدراسیون روسیه را ضروری می دانم. با مساعدت آن کشور و کمک سازمان امنیت و همکاری اروپا نزدیک به هفت ماه است که آتش بس رعایت می گردد و خون انسانها ریخته نمیشود. ولی توقیف آتش بهر طریقی، هنوز بمعنای صلح نیست. بدون امضای موافقت نامه سیاسی حاوی مفادی دال بر منافع طرفین و موازین حقوقی بین المللی نمی توان به صلح پایدار و عادلانه رسید. ما با استفاده ثمربخش از آتش بس، به توافق و پذیرش این سند سعی داریم.
مایلم اطمینان دهم، جمهوری آذربایجان در این روند، موضع کاملا صلح دوستانه و عملی اتخاذ نموده است. با وجود آثار تلخ تجاوز مزبور، ما بر اساس عدالت و انسان دوستی، اصول سازمان امنیت و همکاری اروپا و قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل به طرف ارمنستان پیشنهاد صلح می کنیم. ما آماده تضمین امنیت ارمنی های ساکن قره باغ کوهستانی و موافق استقرار نیروهای حافظ صلح سازمان امنیت و همکاری اروپا در منطقه مناقشه هستیم. ما آماده مذاکره وضعیت حقوقی قره باغ کوهستانی در ترکیب حکومت آذربایجان جهت اجرای حقوق ارمنی هایی که اقلیت ملی تشکیل می دهند و نیز تامین فعالیتهای معمول ارتباطات حمل و نقلی بین قره باغ کوهستانی آذربایجان و جمهوری ارمنستان می باشیم. ولی ما اصول و موازین تغییرناپذیری داریم که اینها هم شامل مصونیت مرزها، تمامیت ارضی آذربایجان، خروج واحدهای مسلح ارمنی از تمامی سرزمینهای اشغالی و بازگشت آوارگان به خانه و کاشانه خود است.
امروزه، صرفاً سرپیچی طرف متجاوز از اجرای قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل متحد و عدم رضایت به اخراج تدریجی واحدهای نظامی خود از همه سرزمینهای اشغالی آذربایجان، مانع دستیابی به توافق سیاسی می گردد.
رفع اختلاف نظر میان اعضای گروه مینسک و تشریک مساعی آنها جهت برقراری صلح و ثبات بین آذربایجان و ارمنستان نیز بسیار با اهمیت است.
ما از تلاشهای رئیس سازمان امنیت و همکاری اروپا در زمینه تشکیل نیروهای بین المللی حافظ صلح برای حل مناقشه بین ارمنستان و آذربایجان، استقبال می کنیم. من از تمامی کشورهایی که به دعوت رئیس سازمان پاسخ مثبت داده اند، قدردانی نموده و همگان را جهت کمک به ایشان در این کار فرا می خوانم.
بیانیه جناب لوون تر- پتروسیان رئیس جمهور ارمنستان در ارتباط با انفجار پلی بین ارمنستان و گرجستان واقع در رودخانه خرام، باعث نهایت تعجب من شد. بنده اتهامات وارده در مورد دست داشتن جمهوری آذربایجان در این حادثه را شدیدا مردود می دانم و این بیانیه را بمنزله بیانیه ای کاملا واهی و فاقد هر گونه پشتوانه، تلقی می نمایم. ارزیابی غیر سنجیده این حادثه بعنوان نقض جدی رژیم آتش بس از طرف آذربایجان که در محدوده کشور سوم و صدها کیلومتر دور از منطقه عملیات نبرد اتفاق افتاده است نیز، باعث نگرانی خاص می گردد.
چنین تصوری بوجود می آید، از این حادثه ای که هیچ گونه ربطی به آذربایجان ندارد، به قصد تشدید اوضاع و دامن زدن بر تشنج استفاده عمدی می شود. در ارتباط با این، من جناب لوون تر- پتروسیان را از هرگونه اقدام نسنجیده مخل روند صلح و شرایط مساعد حاکم در اینجا، در بوداپست و در این مجلس، بر حذر می دارم.
من از طرف خود بار دیگر اعلام می نمایم که کشورمان به آتش بس حاصله پایبند بوده و آماده است از تلاشهای خود جهت حل مسالمت آمیز مناقشه ارمنستان و آذربایجان دریغ ننماید. من از جناب لوون تر- پتروسیان در جهت همکاری فعال در راه دستیابی به صلح دعوت می کنم.
نشست بوداپست امکان کم نظیری جهت دستیابی به پیشرفت اساسی در کار حل مناقشه، می باشد. من ضمن مراجعه به سران محترم کشورهای عضو سازمان امنیت و همکاری اروپا، تقاضا دارم تا، فعالانه در این کار حضور یابند و برای فرونشاندن آتش جنگ شش ساله مسبب درد، رنج و عذاب ملت من و میلیونها انسان کمک کنند و بدین ترتیب، امکانی را جهت اجرای اصول اصلی سند نهایی اجلاس امنیت و همکاری در اروپا ا فراهم سازند. ما همگی این سند را با شکوه هر چه تمامتر به امضا رساندیم.
از توجه تان سپاسگزارم.
