حتماً، در باره آذربایجان مطلع هستید. ولی شنیدن برخی نظرات از زبان من برای شما مهم خواهد بود.
اکنون در آذربایجان ثبات سیاسی اجتماعی برقرار میباشد. تشنجات داخلی در آذربایجان چند ماه پیش برطرف شده است. و اما در مورد سیاست خارجی، آذربایجان اصل برقراری روابط متساوی الحقوق و متقابلاً مفید با تمامی کشورها را ملاک قرار می دهد و ما سیاستهای خارجی خود را بر این محور تشکیل می دهیم. آذربایجان در حد امکان برای فعالیت در کلیه سازمانهای بین المللی تلاش می کند و بعنوان یک کشور مستقل در جامعه جهانی ایفای نقش می کند. کشورمان با تمامی دولتها مناسبات دوجانبه مستقل برقرار ساخته، در عین حال نسبت به روابط با کشورهای همجوار هر چه بیشتر اهمیت می دهد. روابط آذربایجان با ترکیه از اهمیت ویژه ای برخوردار میباشد. همانطور که آگاهی دارید، روابط آذربایجان با ترکیه تاریخ چندین قرنی دارد. استقلال جمهوری آذربایجان نخستین بار در بین کشورهای جهانی توسط جمهوری ترکیه برسمیت شناخته شده است. ریشه های ملی، آداب و رسوم، مشترکات زبان و فرهنگ که عامل پیوند مردم آذربایجان و مردم ترکیه میباشد، بر اهمیت مناسبات دو کشور می افزاید.
آذربایجان بعضویت جامعه کشورهای مشترک المنافع درآمده است. آذربایجان بعنوان یکی از دوازده جمهوری جزو اتحاد شوروی سابق که اکنون عضو این جامعه هستند، راه تحکیم هر چه بیشتر روابط قدیم اقتصادی، فرهنگی و علمی فنی با این کشورها را می پیماید.
مناقشه بین ارمنستان و آذربایجان بعلت تجاوز ارمنستان به خاک کشورمان ظرف شش سال اخیر ادامه یافته است. معضلی که بعنوان «مشکل قره باغ» پیدایش یافته، اکنون به جنگ خونین بین ارمنستان و آذربایجان تبدیل شده است. نیروهای مسلح ارمنستان بر اثر این جنگ با استفاده از فرصتهایی، بیست درصد از سرزمینهای آذربایجان را اشغال کرده است. خودمختاری قره باغ کوهستانی سابق هم اکنون تماماً تحت کنترل ارتش ارمنستان میباشد. علاوه بر این، برخی نواحی حومه منطقه قره باغ کوهستانی نیز از طرف نیروهای مسلح ارمنستان اشغال گردیده است. نیروهای مسلح ارمنستان نظارت بر بخشی از مرز آذربایجان- ایران را نیز بدست گرفته اند. در اثر همه اینها، بیش از یک میلیون آذربایجانی از خانه و کاشانه و زادگاه خویش رانده شده و در شرایط اسفناکی بسر می برند.
آذربایجان خواهان پایان دادن به این جنگ است و با استفاده از همه امکانات، مصمم به حل صلح آمیز این مشکل میباشد. بدین منظور، جمهوری آذربایجان بنوبه اول به سازمان ملل محتد و شورای امنیت این سازمان امیدهای زیادی دارد، در صدد استفاده از ابزارهای مرکز (سازمان) امنیت و همکاری اروپا و گروه مینسک آن و میانجیگری دولتهای بزرگ، از جمله ایالات متحده آمریکا، ترکیه و روسیه است و در این راستا اقدامات دیپلماتیک زیادی را بعمل آورده است. متأسفانه، همه این تلاشهای ما تابحال نتایجی بهمراه نداشته است. جنگ همچنان ادامه می یابد، نبردها جریان دارد و باز هم خونریزی می شود.
همچنین باید در نظر داشت که این جنگ در سرزمین آذربایجان جریان دارد. در این جنگ بین ارمنستان و آذربایجان، ارمنستان حتی یک وجب از خاک خود را نیز از دست نداده است.
ما برای پایان دادن به این جنگ تلاش می کنیم. مجدداً تکرار می کنم، ما در این جهت باز هم فقط و فقط به آرمان صلح، راه صلح و مذاکرات صلح برتری می دهیم. گمان می کنم که جامعه کشورهای جهانی بایستی در راستای حل این مسأله از راه صلح کوششهای هر چه بیشتری نشان دهند و به جنگ ارمنستان و آذربایجان پایان داده شود، استقلال و تمامیت ارضی آذربایجان کاملاً برقرار گردد.
متأسفانه، طرف ارمنستانی در صدد حل این مسأله با توسل به زور است. برای حفظ سرزمینهای اشغالی و تصرف مناطق جدید آذربایجان تلاش می نماید. و بدینوسیله، قصد دارد ادعاهای خود را به آذربایجان بقبولاند. ولی ما بدون شک بهیچ وجه نمی توانیم به این اجازه دهیم.
ما ضمن اولویت به گفتگوهای صلح، در عین حال برای دفاع از سرزمینهای آذربایجان اقدامات لازم را بعمل می آوریم. در نتیجه عملکرد در این زمینه طی ماههای اخیر برای دفاع معتبر از سرزمینهای آذربایجان زمینه هایی فرهم شده و بنظرم، این زمینه ها هر چه بیشتر گسترش خواهد یافت. ولی شما دیپلماتها از آنجایی که متخصصین سیاست خارجی هستید، بار دیگر بیان می دارم که آذربایجان خواهان جنگ نیست و برای پایان دادن به آن تلاش می کند. شرط این هم عبارت از آن میباشد که نیروهای مسلح ارمنستان بایستی از سرزمینهای اشغالی آذربایجان خارج شوند. تمامیت ارضی آذربایجان و مصونیت مرزهای آن باید تأمین گردد و بمنظور برقراری صلح میان ارمنستان و آذربایجان مذاکراتی صورت بگیرد.
همانطور که اینجانب در ابتدای سخنانم یادآور شدم، اکنون در داخل آذربایجان آرامش برقرار گردیده است. در عین حال، مایلم به توجه شما برسانم که جمهوری آذربایجان مصمم به سازماندهی نظام دولتی و ایجاد تحولات در جامعه فقط بر پایه اصول دموکراتیک میباشد. ما راه برقراری و توسعه آذربایجان بعنوان دولت دموکراتیک قانونمدار را می پیماییم. آذربایجان با استفاده از تمامی امکانات دموکراسی جهانی، منبعد نیز راه دموکراسی را خواهد پیمود. ما در آذربایجان مصمم به تشکیل جامعه قانونمدار، لائیک و متمدن هستیم. در کشورمان سیستم چندحزبی برقرار شده، زمینه های فعالیت کاملاً آزاد برای کلیه احزاب فراهم گردیده است. همه شهروندان صرف نظر از ملیت، اعتقاد دینی و زبان، دارای حقوق مساوی میباشند. شرایط برای حفظ حقوق بشر در آذربایجان ایجاد شده و تمام اقدامات لازم در این زمینه انجام خواهد گرفت. به یک کلام، جمهوری آذربایجان راه دموکراسی را می پیماید.
راه ما در زمینه اقتصادی راه اقتصاد آزاد است، و راه همگرایی اقتصاد آذربایجان با اقتصاد کشورهای پیشرفته جهان از طریق انجام اصلاحات اقتصادی است.
گمان می کنم، اطلاعات مختصری که به شما ارایه دادم، تصوراتی در مورد آذربایجان در شما ایجاد می کند. بنابراین، نمی خواهم وقت شما را خیلی بگیرم.
ترجمه شده از روزنامه «آذربایجان» مورخ ۱۲ فوریه سال ۱۹۹۴
