منطقه قوبادلی یکی از واحدهای ارضی جمهوری آذربایجان میباشد که در سال ۱۹۳۳ تأسیس شده است. در گوشه غربی رشته کوههای قفقاز صغیر واقع شده است. از غرب با ارمنستان مرز مشترک دارد. این منطقه با مرکزیت شهر قوبادلی دارای مساحت ۸۰۰ کیلومتر مربع و جمعیتی بالغ بر ۳۵۷۰۰ نفر میباشد. (بنا بر آمار اول ژانویه سال ۲۰۰۶)
توابع این منطقه عبارتند از شهر قوبادلی و روستاهای گودکلر، علیقلی اوشاغی، محمودلو، ساری یاتاق، خانلیق، قایالی، لپه حیرانلی، آبدالانلی، دوندارلی، دیله لی، مسکنلی، سارای، میرلر، دمیرچی لر، پولادلی، فرجان، گوی یال، حرتیس، زور، آشاغی خوجاموساقلی، یوخاری خوجاموساقلی، مهریلی، هال، قزیان، ممر، مولالی، باللی قایا، جره لی، بویون اگر، سالداش، قره لر، کاودادیق، حسین اوشاغی، اولاشلی، آلتینجا، ابیلجه، تاتار، قره قویونلو، قیاسلی، زیلانلی، کرد مهریزلی، سله لی، مهریزلی، آلاقورشاق، مغانلی، حمزه لی، چایتوماس، افندی لر، یوسیف بیگلی، خوجاهان، تینلی، قیلچان، یوخاری مولو، آشاغی مولو، مولا برهان، خوجیک، مردانلی، بالاسلطانلی، پادار، قره مانلی، قره جالی، قره جاق، قره کیشیلر، بشارات، میلانلی، هات، دهداشت، آرمودلو، چارداقلی، تارولو، خلج، ایین، گویرچیک، بختیارلی، گویر عباس، جیلفیر، سیتاش، نوولو، گورجولو، دوودلو، غدیرلی، مرزه، ایوازلی، تیمور میسکانلی، بالاحسنلی، خیدیرلی، آشاغی جیبیکلی، یوخاری جیبیکلی، خلیل ابا، مرادخانلی، حکری، ایشیقلی، خندک، ملیک احمدلی و قوندانلی.
قوبادلی اساسا یک منطقه کوهستانی است. ارتفاع جلگه “یازی دوزو” واقع در منتهی الیه جنوب شرقی فلات قره باغ (در میانه رودخانه های “بازارچای” و “حکری”) در اراضی قوبادلی تا ۴۵۰ متر کاهش پیدا میکند. سلسله جبال قره باغ در این اراضی جای خود را به جلگه پر نشیب “اینجه” میدهد. رسوبات مربوط به دوره ژوراسیکا-آنتروپوژنیک در منطقه رایج است. بسترهای عقیق و مصالح ساختمانی به وفور یافت میشود. قوبادلی معمولا آب و هوای نیمه گرمیسر خشک و ملایمی دارد. دمای میانگین هوا در ماه ژانویه ۴ درجه سانتی گراد زیر صفر الی یک درجه بالا صفر و در ماه جولای ۱۴ الی ۲۶ درجه سانتی گراد میباشد. میانگین بارندگی سالانه بین ۴۰۰ الی ۶۰۰ میلی متر است. رودخانه های “بازارچای”، “حکری” و شاخه های فرعی آنها از اراضی قوبادلی جاری است. بیشتر زمینهای قهره یی رنگ و از نوع کوهستانی-جنگلی میباشد. پوشش گیاهی منطقه عمدتا از بوته زارها و جنگل های کم پشت تشکیل شده است. حیوانات رایج در قوبادلی گرگ، روباه، خرگوش خاکستری، سنجابک درختی، جوجه تیغه تیغ افکن، انواع مختلف موشهای خاکی و غیره ها هستند. پرنده ها عبارتند از کبک خاکستری، قرقاول، کبوتر و غیره. منطقه قرق حیات وحش نیز در اراضی قوبادلی قرار دارد.
قوبادلی یک منطقه کشاورزی است. فعالیتهای اقتصادی بیشتر مربوط به کشت توتون، غلات، انگور و نیز پیله وری و دامداری است. کارخانجات روغن و پنیر، آسفالت، بتون، نانوایی ها و واحدهای مرغداری و مؤسسات تولید سنگ، دستگاه های مختلف و مرمر و غیره در این منطقه فعال میباشد.
منطقه قوبادلی دارای ۳۸ مدرسه متوسطه، کتابخانه، باشگاه، ۴ بیمارستان و غیره میباشد.
وجود آثار معماری مختلف در قوبادلی، از جمله غارها و عبادتگاههای متعلق به قرن پنجم و دژهای سده پنجم و آرامگاه های مربوط به قرنهای چهاردهم-هفدهم و مسجد احداثی قرن نوزدهم و پل ساخته شده در سال ۱۸۶۷ و غیره ثبت گردیده است.
این منطقه در تاریخ ۳۱ اوت سال ۱۹۹۳ از سوی واحدهای نظامی ارمنی اشغال گردیده است.
منبع: دایرة المعارف ملی آذربایجان، در ۲۵ جلد، جلد آذربایجان، باکو، سال ۲۰۰۷، ص ۸۶۵
