منطقه لاچین یکی از واحدهای ارضی جمهوری آذربایجان میباشد که در سال ۱۹۳۰ تأسیس شده است. در قسمت جنوب غربی آذربایجان و در قفقاز صغیر واقع گردیده است. از غرب با ارمنستان مرز مشترک دارد. این منطقه با مرکزیت شهر لاچین دارای مساحت ۱۸۳۵ کیلومتر مربع و جمعیتی بالغ بر ۶۸۹۰۰ نفر میباشد. (بنا بر آمار اول ژانویه سال ۲۰۰۶)
توابع این منطقه عبارتند از شهر لاچین و روستاهای آغ بولاغ، آلخاصلی، احمدلی، حاجی لار، گوله بیرد، جغازور، قوشچو، مینکند، میریک، میشنی، سادینلار، شئیلانلی، آغجاکند، آردوشلو، آغجایازی، آشاغی فره جان، فره جان، بوزلو، قالاجا، بولوندوز، آیی بازار، بیرینجی ایپک، واگازین، بوزگونئی، کالافالیق، حاجی خانلی، قووشوق، بوداق دره، هوچاز، ملالار، اولودوز، آوازلار، داشلی،ولی بیگلی، نانشلار، حتملر، کاها، جیجیملی، آشاغی جیجیملی، قاضی دره، زابوخ، سوس، قیزیلجا، بیگلیک، ایرچان، چمبرخاچ، خومارتا، قره بیگلی، لئله باقیرلی، کورجا بولاغ، زرتی، خیرمانلار، بیرینجی تیغیک، ایکینجی تیغیک، قاری قیشلاق، سویوق بولاغ، قلیچلی، زئیوه، کهنه کند،قیشلاق، ایریک، آلیجان، قوزلو، فینگه، قورچو، زاغ آلتی، قوشاسو، آلپووت، بولولوک، کردحاجی، اریکلی، حاج ساملی، قره سقال، کماللی، چراغلی، قره کچدی، کاتوس، مال خلف، مازوتلو، ملیک پئیه، مالی بئی، آغ اوغلان، حسولو، زییریگ، میغیدره، دگیرمان یانی، ترخانلی، دئیهان، بالدیرغانلی، اوغولدره، آقالاراوشاغی، پیرجهان، سیدلر، علیقلی، قره چانلی، پیچ انیس، خاچین یالی، کهنه سرمان، سوناسار، ماییس، حق نظر، تازه کند، اردشوی، صفی یان، خانالی لار، سوآراسی، ترکلر، فراش، نورالدین، فتحعلی پئیه، آغانوس، اونان نوو، عرب، ترش سو، شلوه، ایمانلار، دام بلاغ، شامکند، الکچی، بوزداغان، جورمان و نقدالی.
لاچین یک منطقه کوهستانی است. منطقه لاچین از شرق به کوهپایه های جنوب-غربی سلسله جبال قره باغ و از شمال به دامنه های جنوب شرقی سلسله کوههای میخ تؤکن و ازجنوب غرب به فلات قره باغ محدود میشود. بلندترین نقطه لاچین کوه قیزیل بوغا در ارتفاع ۳۵۹۴ متری میباشد. رسوبات مربوط به عهد ژوراسیک-آنتروپوژنیک در منطقه رایج است. مواد معدنی از قبیل جیوه و شبه فلزات و مصالح ساختمانی به وفور در منطقه لاچین یافت میشود. چشمه های آب معدنی از نوع نازران نیز موجود است. آب و هوایی با سرما و گرمای معتدل و با زمستان خشک در منطقه حکمفرما است. دمای میانگین هوا در ماه ژانویه ۱۰ درجه سانتی گراد زیر صفر الی صفر درجه و در ماه جولای ۱۰ الی ۲۲ درجه سانتی گراد بالا صفر میباشد. میانگین بارندگی سالانه بین ۶۰۰ الی ۹۰۰ میلی متر میباشد. رودخانه “حکری” و شاخه های فرعی آن از اراضی لاچین جاری است. بیشتر زمینهای لاچین عمدتا از نوع کوهی-چمنی و کوهی-جنگلی قهوه یی رنگ و کوهی-مشکی دارای کربنات میباشد. پوشش گیاهی منطقه از چمن زارهایی با بوته زار و بیشه های کم پشت و نیز از جنگلهای پهن برگ کوهستانی (درخت بلوط، ممرز و زان) تشکیل شده است. حیوانات رایج در لاچین بزهای کوهی، گوزن کوچک، گراز، سنحاب، سنجابکهای درختی، موش بیایانی و غیره ها هستند. منطقه قرق حیات وحش نیز در اراضی لاچین ایجاد شده است.
لاچین یک منطقه کشاورزی است. دامداری محور اصلی فعالیتهای اقتصادی را تشکیل میدهد.
تعداد ۱۴۹ مدرسه متوسطه، ۲ مهد کودک، ۵ کانون تربیت کودکان، هنرکده، مرکز خلاقیت کودکان، ۸۵ باشگاه، ۱۱۹ کتابخانه، ۵ هنرستان موسیقی و ۱۴۲ مؤسسه پزشکی در منطقه لاچین فعال میباشد.
وجود آثار معماری متعددی از جمله غار ومعبد متعلق به قرن پنجم، آرامگاههای مربوط به قرنهای چهاردهم و نوزدهم، دژ سده هفدهم و مسجد احداثی سال ۱۷۱۸، قصر (سال ۱۷۱۶) و پل مربوط به قرن هجدهم در اراضی لاچین ثبت شده است.
این منطقه روز ۱۸ می سال ۱۹۹۳ به اشغال واحدهای نظامی ارمنی در آمده است.
منبع: دایرة المعارف ملی آذربایجان، در ۲۵ جلد، جلد آذربایجان، باکو، سال ۲۰۰۷، ص ۸۶۶
