19-25 iyun 1988-ci il tarixdə Azərbaycanın məsul partiya və sovet işçilərindən ibarət nümayəndə heyəti Ermənistan SSR-də səfərdə olub. Səfərin yekunlarına dair arayış hazırlanıb və məlumat üçün SovİKP MK-ya göndərilib. Həmin arayışdan bir parçanı təqdim edirik:
Ermənistanın müasir sərhədləri daxilində yaşayan azərbaycanlıların sayı 1926-cı ildəki 84,5 min nəfərdən artıb 1931-ci ildə 106,8 min, 1939-cu ildə isə 130,9 min nəfərə çatmışdı.
Sovet hakimiyyətinin ölkənin müxtəlif regionlarında, o cümlədən Qafqazda Azərbaycan, erməni, gürcü və başqa xalqları bir-birinə qarşı qoymaq siyasəti çar Rusiyasının məqsədli siyasətinin davamı idi.
İstər çar Rusiyası dövründə, istərsə də Sovet hakimiyyəti illərində erməni siyasi dairələri tarixi şəraitin verdiyi fürsətdən istifadə edərək öz məkrli niyyətlərini həyata keçirmişlər.
1918-ci il fevralın 23-də Cənubi Qafqazın ali hakimiyyət orqanı- Zaqafqaziya Seymi yaradıldı. Lakin Seymin tərkibinə daxil olan Azərbaycan, gürcü və erməni fraksiyaları arasında daxili və xarici siyasətin əsas məsələlərinə münasibətdə ciddi fikir ixtilaflarının olduğu aşkara çıxdı.
– Seyfəddin müəllim, necə oldu ağacoyma sənəti ilə məşğul olmağa qərar verdiniz?
İşğal altında olan digər yaşayış məntəqələrimizdəki maddi-mədəni irsimiz kimi Xocalıda və ətraf ərazilərdəki Alban kilsələri, həmçinin çoxlu sayda ziyarətgahlar da ermənilər tərəfindən dəyişdirilir, onlara məxsus abidələr kimi təqdim edilir.
Naləli bir fəryad qalxdı göylərə,
Bu Bülbül səsiydi, Cabbar səsiydi.
Bağrı qan olmuşdu Şuşanın bugün,
Bu səs anaların ah-naləsiydi.
