Azərbaycan – qayalarda bitən bir çiçək,
Azərbaycan – çiçəklərin içində qaya.
Mənim könlüm bu torpağı vəsf eləyərək,
Azərbaycan dünyasından baxar dünyaya.

Özümü şarjerdən çıxartdım, gümrahlaşmışdım. Bugün qocanın gündəliklərini oxuyub bitirməliydim, vaxt azalırdı. “Qoca” dediyimiz bu qəribə adam necə olmuşdusa birdən-birə ağlamağa başlamışdı və ağlamağı uzaq əsrlərin dərinliyində basdırmış dünyamızda aləm bir-birinə dəymişdi. Doğurdan çox qeyri-adi hadisəydi, heç ağlayan adam görməmişdim. Yadıma gəlir, universitet illərində moderatorumuz bizə “Keçmişin tarixi” kitabındakı bir adamın fotosunu göstərib, əvvəllər insanların ağlamağı haqqında danışmışdı. O kitabda balaca bir məlumat da vardı, təxminən belə yazılmışdı ki, ağlamaq mərhəmət, sevgi, darıxmaq və başqa köhnə duyğulardan qurtula bilməmiş qədim insanın zəifliyi, natamamlığı ilə əlaqədar ortaya çıxan ibtidai reaksiyadır. Çağdaş zamanda isə uşaqdan-böyüyə qədər hamı bilirdi ki, dinozavrlar kimi ağlamağın da kökü çoxdan kəsilib. Bəs necə olmuşdu ki, qoca ağlamağa başlamışdı? Nazirlik qorxuya düşüb ki, birdən bu xarici düşmənlərin ortaya atdığı yeni bir epidemiya olar, buna görə də işi mənə tapşırıb. Mən qocanın bütün tibbi nəticələrini nəzarətdə saxlamalı, gündəliklərini oxumalı və sonda onunla üzbəüz görüşüb söhbətləşməliyəm, sonra nəticələri nazirliyə təqdim etməliyəm. Bundan sonrakı mərhələdə nələr olacağına onlar qərar verəcəklər və heç kim, heç vaxt onların nə qərar verəcəyini təxmin edə bilməzdi.

Heç zaman 

unuda bilmədiyim

E.S.K.-ə

Biz siyasətin “S” hərfindən də qorxurduq.

Cəlil Məmmədquluzadə; “Xatiratım”

Bizim kiçik qəsəbəmizdə belə şeylər hər gün olmur. Xarici turistlər bura lap az gəlir. (Bilsəm yerlilərim bu hekayəni oxumayacaq, cəsarətlə deyərdim ki, heç yerli turistlər də gəlmir). İki xarici turistin gəlib burda tapışması qəsəbə üçün, az qala, əlamətdar hadisədir. Təkcə mən və barmenlər yox, kafenin daimi müştəriləri də bu cütlüyün tamaşasına dururlar.

Sübh azanından azca sonra qapımız qəflətən döyüldü. Deyəsən, şəhər adamı deyildi. Qatıqsatan da olmazdı yəqin. Çünki o, gələn kimi səsi yataqxananı başına götürürdü. Bu, kim idisə, çox yəqin, mənim uzaqda – Kürdən o üzə, Qarabağa simsar yerlərdə sığınacaq tapan qohumlarımdan idi. Bunu arvad da başa düşdü deyəsən. “Eşş” eləyib qollarını boynumdan sürüşdürdü. Bir yana baxanda günahı yox idi arvadın. İki balaca yataqxana otağına özümüz güclə sığışırdıq. Qonaq gələndə əməlli-başlı tıncıxırdıq. 

Göylərdə sizin üçün maraqlı heç nə yoxdur…”

K.Abdulla. “Kölgə”

Könlünə alma düşdü, düşdü nədi, lap yeriklədi almaya…

Yatağından quş kimi qıvraq qalxdı. Köhnə daxmasının qapısı açıldıqca buzlaqlardan qaçaraq gecə-gündüz çağlayan Malka çayının qıjıltısı daha aydın eşidildi. Avqust işığında düz-dünyanı ağzına almış ucsuz-bucaqsız günəbaxanlığın şəffaf, dup-duru sarısı sinəsinə yağ kimi yayıldı. O, heç vaxt özünü belə gümrah hiss eləməmişdi. İllər sonra Duqlas Freşfildin ekspedisiyası təkrar bu dağlara dönüb, deyirdilər. Bir tərəfdən də Yesara Dionisovnanı görmüşdü yuxuda. Görmüşdü sağdı Yesara, bax, həmən bu günəbaxan səhrasının tən ortasında dayanıb ona əl eləyir. Yaman xoşbəxt görünürdü. Çöhrəsi şəfəq saçırdı. “Axır ki arzuna çatdın, Yexiya. Əvvəl-axır bu baş verməliydi. O zirvə sənindi!” – dedi və durduğu yerdə, təpədən dırnağa ağ-appaq tüklə örtülü həşəmətli bir varlığa çevrildi. “Sənə alma gətirə bilmədim, Yexiya, – elə bil səsi də kallaşdı. – Əvəzində Qar gətirdim. Daha sənə ölüm yoxdu!..”

Orxanla Şəmkirin küçələrini gəzirik. Hava sərt keçə kimi qara və soyuqdur.

– Bura ananın vətənidir – deyirəm, – mənim vətənimsə uzaqlardadır. Orxan soruşmur, mən özüm bunları ona danışıram. – Anan burda məktəbə gedib. O dey bax orda. Ancaq biz onunla Bakıda universitetdə tanış olmuşuq, sonra mən Moskvaya oxumağa getmişəm. Oradan ananın dalınca Şəmkirə gəlmişəm və anan onu sevdiyimə inanıb. Bura mənim qaldığım mehmanxanadır. Əvvəllər burda park yox idi. Sonradan tikilib.