(hekayə – triptix)
1. QAÇIŞ
Sanki ayaqları yerdən üzülmüşdü. Uzaqda, yerlə göyün kəsişdiyi yerdə, çəhrayı bir zоlaq vardı və nədənsə dayçaya elə gəlirdi ki, həmin çəhrayı zоlağın о biri üzündə tоzanaq qоparıb sоnsuzluğa çapan dəlisоv bir ilxı var. Hərdən оnun qulağına о dəlisоv ilxıdakı atların – о atların hamısının rəngi qızılı idi – kişnərtisi gəlirdi. Dayça indi о kişnərtinin, о hayqırtının havasına çapırdı.
Tələm-tələsik «Suliko» restoranını tərk edib, paytaxt meriyasının arxasından üzü yuxarı Sololaki küçəsina çıxdıq. Uçümüz də başı aşağı, sürətlə addımlayırdıq. İyun ayının nəfəsboğan bürküsündon əsər-əlamət duyulmayan Tiflisin sərin axşamında kəlmə kəsməyə xəsislik edirdik.
Dağlarında axdı sular xumar-xumar,
Gəzdi sözün, şan-şöhrətin diyar-diyar.
Çəmənlərin şəfəq əmdi hər ilk bahar
Lalələrin yanağından Azərbaycan.
Vətən alov etsin odunu sənin,
Böyü bu torpaqla,
bu yurdla öyün.
Mən Araz qoydum ki, adını sənin
Evimdə Arazı çağırım hər gün.
Geyib əskər paltarını, silahlandı qəhrəman,
Onun polad sinəsinə sığışmadı ürəyi.
Dayan! – deyib, yaxın gəldi, öpdü onun alnından
Yay gününün xoş səhəri, bir da dağlar küləyi.
– Ana! Getdim salamat qal! – deyib öpdü qarını.
Heydər Baba, ildırımlar şaxanda,
Sellər, sular şaqqıldayıb axanda,
Qızlar ona səf bağlayıb baxanda,
Salam olsun şövkətizə, elizə,
Mənim də bir adım gəlsin dilizə.
1918-ci il fevralın 23-də Cənubi Qafqazın ali hakimiyyət orqanı- Zaqafqaziya Seymi yaradıldı. Lakin Seymin tərkibinə daxil olan Azərbaycan, gürcü və erməni fraksiyaları arasında daxili və xarici siyasətin əsas məsələlərinə münasibətdə ciddi fikir ixtilaflarının olduğu aşkara çıxdı.
– Əmirxan müəllim, neçə illərdir mozaika işi ilə məşğulsunuz…
– Bu işlə 1976-cı ildən məşğulam. İlk işim də indiki “Azərbaycan” nəşriyyatının qarşısındakı tablo və böyründəki rəngli şüşədən vitraj olub.
Bu ulu yurdda minilliklərin şahidləri, əsrlərin yadigarları da vandalizmin qurbanlarına çevrildi
Xocalı sözü nəinki bu ulu yurdun həsrətini çəkənlərin, hətta “dünyanın o başına kimi səpələnən” soydaşlarımızın dilinin əzbərinə, ağı-bayatısına çevrilib. Xocalı şəhəri Yuxarı Qarabağın dağlıq hissəsində, Kiçik Qafqazın Kirs və Qırxqız dağlarının qoynunda yerləşir.
Naləli bir fəryad qalxdı göylərə,
Bu Bülbül səsiydi, Cabbar səsiydi.
Bağrı qan olmuşdu Şuşanın bugün,
Bu səs anaların ah-naləsiydi.
“Səfir Morqentaunun tarixçəsi. Erməni xalqının faciəsi” kitabı 2010-cu ildə Moskvada, “Sentopoliqraf” nəşriyyatında çap olunub. Kitab 1913-1916-cı illərdə Amerika Birləşmiş Ştatlarının Türkiyədəki səfiri olan Henri Motqentau tərəfindən qələmə alınıb. Xüsusi olaraq qeyd edək ki, Henri Morqentaunun qələmə aldığı kitabın əsil adı “Səfir Morqentaunun tarixçəsi”dir və “Erməni xalqının faciəsi” adının buraya əlavə edilməsi kitabın rus naşirlərinin təşəbbüsüdür. Elə həmin naşirlər tərəfindən də kitabın annotasiyasında nəşrdə Türkiyə imperiyasının şərq əyalətlərində yaşayan ermənilərin qırılmasının təsvir olunduğu vurğulanır. Halbuki 319 səhifəlik kitabın yalnız onda bir hissəsi ermənilərlə bağlı məsələlərə həsr olunub.
